دولت و تاکتیک عقب نشینی برای پیشرفت

اداره بازرسی عمومی امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارش اخیر خود اعلام کرد که دولت در پنج ماه نخست سال ۲۰۱۶ کنترل پنج درصد دیگر از مناطق تحت حاکمیت خود را از دست داده است.
بر اساس این گزارش، مناطق تحت کنترل و نفوذ دولت تا پایان ماه می به ۶۵.۶ درصد رسید؛ اما این میزان پنج ماه پیش از آن، در پایان ماه جنوری سال جاری میلادی ۷۰.۵ درصد برآورد می‌شد.
یافته‌های سیگار نشان می‌دهد که دولت افغانستان از حدود ۴۰۰ منطقه، کنترل ۱۹ منطقه را از دست داده است.

در گزارش سیگار آمده است که محدوده کنترل گروه طالبان در حالی گسترش پیدا کرده که تعداد و اختیارات نیروهای امریکایی در افغانستان در این مدت افزایش یافته است.

دولت وزیری؛ سخنگوی وزات دفاع گفت از آغاز امسال نیروهای امنیتی، تاکتیک نظامی جدیدی را در پیش گرفتند که از یکسو از تلفات آنها جلوگیری می‌کند و از طرف دیگر به گروه‌های تروریستی تلفات سنگین وارد می‌کند.
او مدعی شد که نیروهای امنیتی برای انجام عملیات تهاجمی عمدا از مناطق کم اهمیت عقب‌نشینی کرده‌اند.

گزارش سیگار از هر زاویه ای که به آن نگریسته شود، ناامیدکننده است.
یکی از جنبه های این گزارش که بر نگرانی های ناشی از کاهش حاکمیت و سلطه دولت بر مناطق وسیعی از کشور، می افزاید، رابطه ملموس این گزارش با فضای ذهنی مردم است؛ فضایی که در نتیجه ارتباط مستقیم آنها با واقعیت های تلخی ایجاد شده که همه روزه در پیرامون آنان واقع می شود.

سقوط پی در پی ولسوالی ها، گسترش دامنه ناامنی های به مراکز شهرها و مناطق سابقا امن و کاهش نشانه های حاکی از عزم و اراده دولت برای مبارزه ای سرکوب کننده و نابودگر با عوامل اصلی قدرت تروریست ها در درون و بیرون از نظام، از عمده ترین مسایلی است که به شکل گیری این تصویر تلخ و یأس آور در ذهن و ضمیر مردم، منجر شده است.

این در حالی است که گزارش تازه اداره عمومی امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) مبتنی بر آمارهای ملموسی است که نشان می دهد دایره سلطه و حاکمیت دولت، در چه زمانی چه اندازه بوده و اکنون در چه وضعیتی قرار دارد.
به نظر نمی رسد درک این معنا، نیاز به قدرتی خارق العاده و فرای آنچه در این گزارش برجسته شده، داشته باشد.

یک نگاه کوتاه به تیتر خبرهای امروز نشان می دهد که یافته های این گزارش، فاصله چندانی با واقعیتهای میدانی جاری در کشور ندارد: ولسوالی خانشین ولایت هلمند به دست طالبان سقوط کرد. طالبان از دو روز پیش به این سو، تهاجم گسترده ای را از چندین جهت بر مرکز ولسوالی قوش‌تپه ولایت جوزجان به راه انداخته اند و هدف آنها سقوط و تصرف کامل این ولسوالی است.

این در حالی است که همه روزه خبرهایی از انجام حملات انتحاری و تهاجمی و بمب گذاری های مرگبار طالبان در مراکز شهرهای امن کشور مانند هرات، کابل و... به گوش می رسد.

بنابراین، آنچه در این شرایط، درک آن دشوار است سخنان توجیه کننده دولت وزیری؛ سخنگوی وزارت دفاع است که می گوید نیروهای امنیتی برای انجام عملیات تهاجمی عمدا از مناطق کم اهمیت، عقب نشینی کرده اند.

اینکه آیا بر بنیاد آمار سیگار، تمامی ۳۵ درصد از قلمرو کشور که تحت سلطه طالبان و سایر گروه های تروریستی قرار دارد، از نظر وزارت دفاع ملی «کم اهمیت» محسوب می شود یانه، بحثی است که آقای وزیری باید به آن پاسخ دهد.

از جانب دیگر، سخنگوی وزارت دفاع، مدعی شده است که از آغاز امسال، نیروهای امنیتی، تاکتیک نظامی تازه ای را فعال کرده اند که بر پایه آن، از تلفات این نیروها کاسته و بر تلفات گروه های دشمن، افزوده می شود. اینکه مبنای این تاکتیک تازه بر چه اصلی استوار است، پشتوانه های اجرایی و عملیاتی آن چیست و مهم تر از همه، نتایج و بازخوردهای ملموس و عملی آن، چه می باشد، آقای وزیری هیچ توضیحی نمی دهد.

با این وصف، حتی اگر این تاکتیک را کارآمد و مؤثر قلمداد کنیم، به نظر نمی رسد کمکی به حل مساله اصلی یعنی کاهش نگران کننده سلطه دولت بر مناطق کشور کند. این چیزی است که با تغییر تاکتیک، به دست نمی آید؛ بلکه راهبردها و نگاه راهبردی و استراتژيک به کلیت کلانی به نام مبارزه با تروریزم و از میان برداشتن و انهدام منابع، ریشه ها و عوامل پشت پرده اصلی این نیرو باید تغییر کند؛ اتفاقی که علیرغم فشارها و انتقادهای فراوان، هنوز نیافتاده است و تا زمانی که این اتفاق نیافتد، تاکتیک عقب نشینی برای پیشرفت، به کام تروریست ها ختم می شود.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور