قمار میلیاردها دالری ناتو در افغانستان

سران ناتو در نشست وارسا توافق کردند تا شمار نیروهای این سازمان در افغانستان را تا سال ۲۰۱۷ در سطح کنونی نگه دارند و تا سال ۲۰۲۰ سالانه ۴.۵ میلیارد دالر به نیروهای امنیتی افغانستان کمک کنند.
ینس استولتنبرگ؛ دبیرکل ناتو گفت:"ناتو تا زمانی که نیاز باشد، در افغانستان حضور خواهد داشت."
او گفت:"دلیلی وجود ندارد که در مورد زمان پایان این ماموریت گمانه‌زنی کنیم. چیزی را که ما امروز شاهد بودیم، تعهد درازمدت ناتو در قبال افغانستان است."

براساس اعلامیه نشست وارسا، ناتو نیز در برابر کمک‌هایش از دولت افغانستان خواهان اصلاحات در نهادهای امنیتی است.
در این اعلامیه آمده که دولت افغانستان باید اصلاحات در زمینه ریشه‌کن ساختن فساد، ایجاد شفافیت و حسابدهی و تقویت توسعه اقتصادی را پی‌گیری کند و اقدامات بیشتری را برای حفاظت از کودکان، حقوق بشر و حقوق زنان انجام بدهد.

عبدالله عبدالله گفته که رهبران ناتو از روی ناچاری با دولت افغانستان همکاری نمی‌کنند؛ بلکه برخلاف دولت گذشته، حالا دولت افغانستان مورد اعتماد ناتو است.

اما همه مانند داکتر عبدالله فکر نمی کنند. آقای عبدالله با وجود نقش حاشیه ای و سمبولیک اش در نظام کنونی افغانستان، بخشی از بدنه اصلی دولت محسوب می شود و به همین دلیل، ناگزیر است روند رویدادها را تماما به نفع دولت و در جهت سیاست های جاری آن، توجیه و تحلیل کند.

در این میان، شماری قابل توجه از مردم و منتقدان می گویند که ناتو مجبور است به دولت افغانستان کمک کند. نیروهای امنیتی افغانستان استوانه اصلی نظامی هستند که با حمایت ناتو و امریکا در افغانستان ایجاد شده است. این نیروها همچنین پس از پایان مأموریت رزمی ناتو –بنا به هر دلیلی- اکنون در خط مقدم مبارزه با تروریزم بین المللی قرار دارند؛ بنابراین، چیزی که قطع یکباره کمک های مالی و تسلیحاتی ناتو به این نیروها را توجیه کند در حال حاضر وجود ندارد.

ناتو اگر کمک هایش را به نیروهای امنیتی افغانستان قطع کند، عملا مأموریتی را که ۱۶ سال پیش، با هزینه و سرمایه گذاری هنگفت و سنگین آغاز کرد، نیمه کاره رها کرده و بار دیگر اجازه داده است تا کشور به کام تروریزم بین المللی و هرج و مرج داخلی سقوط کند. در آن صورت دیگر نباید انتظار داشته باشد که جایی برای حضور نظامی ناتو و امریکا در افغانستان وجود داشته باشد؛ زیرا فضا حتی از آنچه اکنون هست، بدتر خواهد شد و در آن صورت، مردم خود مجبور خواهند شد بساط ناتو را هم مانند شوروی پیشین، با توسل به بدترین شیوه های مبارزه و اعتراض، برچینند.

با این وصف، این لزوما بدان معنا نیست که ناتو و امریکا از سر رغبت و با اشتیاق، تلاش می کنند مافیای مردم خوار فساد در دولت وحدت ملی افغانستان را با تزریق میلیاردها دالر دیگر تا سال ۲۰۲۰ تغذیه و تأمین کنند. این به ویژه در شرایطی که میلیاردها دالر از مصارف مورد نیاز حضور نظامی ناتو و امریکا در افغانستان را در طول یکسال بر مبالغ متعهد شده این سازمان برای کمک به نیروهای امنیتی کشور بیافزاییم، بسیار غیر منطقی و غیر قابل قبول به نظر می رسد.

بنابراین، پرسش این است که انگیزه ناتو از آنچه در کنفرانس وارسا متعهد شد دقیقا چیست و این میزان از کمک های مالی به سیستم امنیتی دولت افغانستان، به چه معناست؟ آیا ناتو این کمک را بر اساس یک محاسبه دقیق و همه جانبه انجام داده است؟
آیا این کمک همانگونه که عبدالله، مدعی شده است ناشی از «اعتماد» ناتو به دولت وحدت ملی و در نتیجه عملکردهای «مثبت» این دولت صورت گرفته است یانه ناتو ناچار است مأموریت ناتمام خود در افغانستان را که در آستانه یک ناکامی بزرگ قرار دارد، تمام کند و به این ترتیب، با وجود ملاحظات و نگرانی های شدیدی مانند فساد و سوء مدیریت و نبود ظرفیت در دولت وحدت ملی، ناگزیر به تن دادن به یک قمار میلیاردها دالری شده است؟

شاید پاسخ قطعی و قناعت بخشی برای هیچ یک از پرسش های مزبور وجود نداشته باشد؛ اما یک مساله هست که نشان می دهد این تعهد هرگز به معنای اعتماد به حکومت وحدت ملی نیست؛ زیرا ناتو در مقابل، از دولت افغانستان خواسته که اصلاحات در زمینه ریشه‌کن ساختن فساد، ایجاد شفافیت و حسابدهی و تقویت توسعه اقتصادی را پی‌گیری کند و اقدامات بیشتری را برای حفاظت از کودکان، حقوق بشر و حقوق زنان انجام بدهد.

این یعنی هیچ یک از اهداف اساسی جامعه جهانی در افغانستان از سوی دولت، محقق نشده است و این کمک های تازه بار دیگر مشروط به تحقق این اهداف گردیده است.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور