تبعات ویرانگر تضاد منافع امریکایی ها در افغانستان

گروهی از سناتورهای امریکایی هشدار داده‌‌اند که اگر شمار نیروهای امریکایی در افغانستان بیش از این کاهش یابد، مأموریت بین‌المللی در این کشور شکست خواهد خورد و عواقب خطرناکی برای بقیه جهان در پی خواهد داشت.

جان مک‌کین، لیندسی گراهام، بن سس و جو دانلی، سناتورهای امریکایی در روز استقلال امریکا به کابل سفر کرده‌اند تا وضعیت امنیتی کشور را ارزیابی کنند.
لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه در کابل گفت: "حتی در صورت ادامه حضور ۹۸۰۰ سرباز در افغانستان، نمی‌توانم موفقیت را تضمین کنم؛ اما اگر شمار آنها را به ۵۵۰۰ کاهش دهیم، می توانم شکست در افغانستان را ضمانت کنم."

جان مک کین؛ دیگر سناتور جمهوری‌خواه هم در کابل گفت:"دولت اوباما باید زودتر در مورد شمار نیروها در افغانستان تصمیم بگیرد."
او گفت که کاهش بیشتر نیروهای آمریکایی در افغانستان "تکرار فاجعه عراق را در پی خواهد داشت".
او تصمیم اوباما در منع نیروهای امریکایی از هدف قرار دادن طالبان را عمل "تقریبا جنایتکارانه" خواند و گفت: "طالبان و دیگر گروه‌های تروریست از این ممنوعیت سود بردند."

چیزی که در این میان وجود دارد این است که بخشی از انتقادهای گزنده و تند سناتوران ارشد امریکایی از تصمیم باراک اوباما مبنی بر کاهش نیروهای نظامی ایالات متحده در افغانستان، ناشی از یک رقابت سیاسی سنتی میان دو حزب قدرتمند مسلط بر امریکا یعنی دموکرات ها و جمهوریخواهان است.

در سال های گذشته، تا حدود زیادی شاهد بروز تبعات ناشی از این فضای دو قطبی که به صورت سنتی بر سیاست ایالات متحده سایه انداخته در افغانستان نیز بودیم. تنش های شدید در روابط بحرانی حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین با دولت به رهبری باراک اوباما در امریکا که حتی در دیدارهای رو در روی دو رهبر نیز بروز و نمود پیدا می کرد، نشانه ای روشن از این امر بود.

کرزی پس از روی کار آمدن اوباما در امریکا، یکی از پشتوانه مهم و کلیدی خود یعنی جورج بوش جمهوریخواه را از دست داد؛ کسی که از اداره کابل تمام قامت، حمایت می کرد و استراتژي جنگی ایالات متحده در افغانستان و عراق را نیز بر منبای استفاده حداکثری از خشونت و سبُعیت حتی اگر به بهای نقض جدی و مکرر حاکمیت ملی و کشتار فاجعه بار غیرنظامیان نیز تمام شود، بنا کرده بود.

اوباما اما پس از رییس جمهور شدن، به خروج کامل نیروهای نظامی امریکا از عراق رأی داد و برای کاهش چشمگیر ده ها هزار نظامی امریکایی مستقر در افغانستان نیز تصمیم گرفت.

لذا این تا حدود زیادی روشن است که سناتوران جمهوریخواه امریکایی اکنون از تصمیم بالقوه کاخ سفید و پنتاگون برای کاهش هزاران نظامی امریکایی دیگر در افغانستان ناراضی باشند و ممنوعیت نیروهای امریکایی از آماج قرار دادن شبه نظامیان طالبان را عملی «تقریبا جنایتکارانه» توصیف کنند.

اما اگر از تنش های سنتی میان احزاب امریکایی هم چشم پوشی کنیم، در ابعادی بزرگتر، واقعیت دیگری وجود دارد که نمی توان آن را انکار کرد و آن، تضاد شدید منافع امریکا و افغانستان و تاثیر و تبعات ویرانگر و مرگبار آن بر سرنوشت جنگی است که ۱۶ سال به طول انجامیده، در حالی که هنوز هیچ افقی از پیروزی در آن، هویدا نیست.

به نظر می رسد که در این جنگ، مساله، کاهش یا افزایش نظامیان امریکایی یا میزان مشارکت و دخالت آنها در نبردهای مستقیم نظامی با تروریست ها نیست؛ بلکه مساله اصلی، حضور یا عدم حضور است.
واقعیت این است که افغانستان اکنون سال هاست که تاوان یک حضور سنگین اما بی نتیجه نظامیان خارجی را می پردازد.

این فرمول کاملا ثابت شده است که حضور نظامیان خارجی و فعالیت های تروریزم بین المللی در افغانستان، لازم و ملزوم همدیگرند و تا زمانی که هریک از دوطرف این معادله، حضور و وجود داشته باشد، جانب دیگر نیز همواره حضور و وجود خواهد داشت.

با این وصف، حتی در صورت تغییر رویکرد دولت اوباما نسبت به شمار نظامیان و حدود و ثغور حضور و نقش آفرینی آنها در عرصه نبردهای ضد تروریزم در افغانستان هم چیزی برای افغانستان و امنیت این کشور، تغییر نخواهد کرد و اگر قرار بود چنین تغییری رخ دهد، این مهم باید در زمانی واقع می شد که افغانستان، میزبان ۱۲۰ هزار نظامی از ۴۴ کشور خارجی بود و حجم سنگین این نیروها را امریکا تامین می کرد.

در آن زمان هم امریکا طالبان را آماج قرار می داد و هم رهبری جنگ بر عهده ایالات متحده بود. طالبان هم در شرایطی به مراتب نامناسب تر و ضعیف تری نسبت به حال حاضر قرار داشتند.

با توجه به این مسایل، در یک جمع بندی کلی می توان گفت، سرنوشت جنگی که در افغانستان جریان دارد، به شدت با تضاد منافع افغانستان و امریکا گره خورده است و حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان، صرفنظر از شمار نیروها و ابعاد مأموریت آنها، گرهگاه اصلی این بحران محسوب می شود.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور