درگیری‌ های تورخم و زخم چرکین دیورند

در پی تشدید درگیری‌های مرزی بین افغانستان و پاکستان، مجلس نمایندگان خواستار همکاری حامیان بین‌المللی افغانستان در "دفاع از تمامیت ارضی" شده است.
منابع دولت افغانستان شامگاه روز دوشنبه (۲۴ جوزا) از درگیری بین مرزبانان دو کشور در گذرگاه تورخم خبر دادند و شامگاه روز سه‌شنبه نیز رسانه‌های محلی از درگیری شدید دوطرف خبررسانی کردند.

در اعلامیه‌ای که در جلسه علنی چهارشنبه مجلس خوانده شد، آمده: "از همه همکاران بین‌المللی جداٌ می‌خواهیم تا مطابق به اسناد همکاری‌ها و توافقنامه‌های امنیتی با دولت جمهوری اسلامی افغانستان عمل نموده و ملت ما را در راه دفاع از حیثیت ملی و تمامیت ارضی حمایت همه جانبه نمایند."
مجلس نمایندگان همچنین بر کنار گذاشتن اختلافات مقام‌های دولتی افغانستان تاکید کرده است.

در این اعلامیه همچنین از وزارت خارجه خواسته شده که تنش‌های مرزی موجود را از طریق "دیپلماسی مثبت مبتنی بر حفظ منافع ملی و منطقه‌ای و تدارک مذاکره مثبت بین هر دو طرف" حل کند.

اعلامیه مجلس اما دارای یک پیام دو وجهی و دوگانه است؛ پیامی که از یکسو از جنگ و درگیری نظامی در مرز تورخم میان نیروهای امنیتی افغان و پاکستانی، حمایت و ستایش می کند و از حامیان بین المللی که به احتمال قریب به یقین، هدف از آن، امریکا است می خواهد که در این امر، جانب نیروهای نظامی افغانستان را بگیرد و علیه پاکستان وارد عمل شود و از جانب دیگر، از وزارت خارجه، خواسته شده که با استفاده از یک دیپلماسی مثبت، با پاکستان وارد مذاکره شود و به کاهش و فروکش کردن تنش مرزی میان دو کشور همسایه، مبادرت ورزد.

با این حال، به نظر می رسد جنبه جنگجویانه این اعلامیه، پررنگ تر از جنبه سازشکارانه آن است. شاید در شرایط کنونی، انتظاری فراتر از این، وجود نداشته باشد؛ زیرا در پی بروز درگیری های خونین مرزی، هم در افغانستان و هم در پاکستان، غیرت و احساسات ملی گرایانه به میزان زیادی، تهییج و برانگیخته شده است.

همه از جنگ سخن می گویند؛ از نمایندگان پارلمان تا سخنگویان دستگاه های امنیتی و تا کاربران عادی شبکه های اجتماعی؛ اما هیچکس به فرجام و سرانجام این فراخوان خونین و آتشین، فکر نمی کند.

هیچکس بیاد نمیآورد که ما در همسایگی یک کشور اتمی که همزمان اهرمهای قدرتمندی برای راه اندازی ماشین کشتار و خشونت و ترور و ویرانگری و آشوب و آشفتگی و موج بحران و ناامنی در افغانستان در اختیار دارد، زندگی می کنیم. کشوری که در قبال هیچیک از تعهدات بین المللی اش، احساس مسؤولیت نمی کند؛ زیرا در سایه سار حمایت های پیدا و پنهان قدرت های بزرگی مانند امریکا و چین و... حرکت می کند.

با این وصف، کارگزاران رژيم اسلام آباد، برای انتقام گرفتن از ما فقط کافی است اندکی بیش از آنچه هست، شعله جنگ های تروریستی در افغانستان را بلندتر کنند.

نمایندگان مجلس همچنین بپذیرند یا نپذیرند، این واقعیت بارها و بارها ثابت شده است که امریکا پیش از آنکه در قبال «دفاع از تمامیت ارضی» افغانستان و مقابله با تهدید و تجاوز خارجی به کشور ما متعهد باشد، به زد و بندهای همه جانبه ای پایبند است که با پاکستان دارد.

برای درک این حقیقت، کافی است کمی به عقب برگردیم و سکوت و استیصال و بی تفاوتی و تماشاگری نیروهای خارجی به رهبری امریکا در افغانستان را در قبال راکت باری های متجاوزانه ارتش پاکستان در کنر و نورستان و ننگرهار و... به یاد بیاوریم.

در آن زمان نیز اعضای مجلس کنونی، بارها درخواست مشابهی را مطرح کردند؛ درخواستی که هیچگاه از سوی امریکا، به آن، پاسخ مثبت و مشخصی، داده نشد.

بنابراین، اگر قرار باشد مؤلفه های اقتدار ملی مان را بر پایه پیمان های کاغذین و غالبا یکجانبه با امریکا بنا کنیم، کلاه مان را باد خواهد برد.

از جانب دیگر، نباید با تاکید بر نکات احساسی و تحت تأثیر فضای کاذب و متاسفانه غالب غیرت ملی افراطی، یک جبهه جدید دیگر را در برابر نیروهای امنیتی و مسلح کشور بگشاییم؛ نیروهایی که از سال ها پیش تاکنون در چندین جبهه در برابر تروریست های پاکستانی و دست پروردگان مستقیم آی اس آی می جنگند.

و نکته آخر اینکه برای حل بنیادین معضلات مرگبار مرزي، می بایست به این مساله، نگاهی بنیادی داشت. این معضلات ناشی از یک سیاست جوزده و غیر عقلانی حاکمان پیشین و کنونی افغانستان در قبال مساله دیورند است و آنچه این روزها در مرز تورخم نیز جریان دارد، در واقع ناشی از عود و سرریز زخم چرکین دیورند می باشد.

بنابراین، دیپلماسی مثبت وزارت خارجه، تنها زمانی نتایج سازنده و پایداری خواهد داشت که مساله دیورند بر پایه واقعیت های موجود و مبتنی بر رویکرد غالب جامعه بین المللی در این زمینه، یکبار برای همیشه، حل و فصل شود.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور