نتیجه کمیسیون دولتی و آینده جنبش روشنایی

کمیسیون دولتی تعیین شده توسط اشرف غنی در مورد تغییر مسیر پروژه انتقال برق ترکمنستان به پاکستان از مسیر بامیان به سالنگ، سرانجام نتایج بررسی های خود را اعلام کرد.
همانگونه که انتظار می رفت، این کمیسیون نیز درست به همان چیزی رأی داد که اشرف غنی و عبدالله عبدالله می خواستند.
به این ترتیب، تغییر مسیر انتقال برق ترکمنستان از بامیان به سالنگ از سوی این کمیسیون، مورد تأیید قرار گرفت.
این در حالی است که نتایج این کمیسیون از پیش مشخص بود. این کمیسیون نه می خواست و نه می توانست، برخلاف آنچه اشرف غنی بارها به تصریح و تلویح بیان کرده است را مورد تصویب قرار دهد.
اشرف غنی در نشست بحث برانگیزی که با اعضای یک مؤسسه پژوهشی موسوم به «روسی» در لندن داشت، آشکارا اظهار داشت که تغییر مسیر پروژه توتاپ از سالنگ به بامیان، با وجود هزینه ها و سرمایه گذاری های سنگینی که در این زمینه صورت گرفته است، غیر ممکن است و زندگی میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
بنابراین اکنون رهبران و سازمان دهندگان جنبش اعتراضی موسوم به «روشنایی» حداقل از این منظر که دیگر منتظر وعده های موکول به آینده نیستند، گزینه های مشخصی در پیش دارند.
آنها یا ناگزیرند آنگونه که در ابتدا قول داده اند به اعتراضات خود بر ضد طرح انتقال برق از مسیر سالنگ، ادامه دهند و یا در برابر ایده جایگزین کمیسیون برگماشته ارگ یعنی انتقال یک خط برق با ظرفیت ۲۲۰ ولت از پروان به بامیان، موافقت و تمکین کنند و به این ترتیب، فاتحه جنبش را بخوانند.
واکنش های اولیه برخی رهبران این جنبش نسبت به نتایج کار کمیسیون فرمایشی اشرف غنی، حاکی از مخالفت صریح و قاطع آنها با پیشنهادات این کمیسیون است.
احمد بهزاد؛ از رهبران این جنبش، گفته است که آنها از نتایج این کمیسیون، پیشاپیش آگاه بوده اند و بدون شک آن را نخواهند پذیرفت.
بنابراین، پرسش از آینده جنبش روشنایی، در حال حاضر، پرسشی اساسی و مهم است که فراروی این جنبش و به ویژه رهبران آن قرار دارد.
انتظارها این است که این جنبش به سرنوشت مشابه جنبش های مشابه در سال های اخیر، مبتلا نشود.
رهبران این جنبش همان گونه که ادعا می کننددر عمل نیز باید نشان دهند که نه تسلیم زور می شوند، نه مغلوب مطامع دنیوی و دولتی می گردند و نه در پشت کانتینرهای بلند توتالیتاریزم قومی، ترس و انحصارطلبی سیاسی حلقه حاکم، متوقف و زمینگیر خواهند شد.
اما این بدون شک، راه آسانی نیست.
پیش از این، شماری از رهبران این جنبش، عملا راه خود را از انبوه مردمان معترض جدا کرده و به دام و دامن قدرت غلتیده اند. گزارش هایی نیز از دو دستگی و دوگانگی در میان رهبران این جنبش، منتشر شده است.
با این حال، در این شکی وجود ندارد که پیروزی با کسانی خواهد بود که مردم با آنهاست.
اما پرسش دیگری که در این میان مطرح می شود این است که مردم تا چه زمانی پشت سر این جنبش، حرکت خواهند کرد؟
رهبران جنبش با چه انگیزه ای، خواهند توانست بارها و بارها میلیون ها نفر از مردم معترض را از کابل تا بامیان و مزار شریف و هرات و غزنی و دایکندی و... به خیابان ها بکشانند؟
با حصارهای آهنین ارگ نشینان چه می کنند؟
اگر اعتراض های خیابانی، نتیجه ندهد، گام و اقدام بعدی چه خواهد بود؟
همه این پرسش ها در برابر رهبران جنبش روشنایی قرار دارد.
مشخص نیست که پاسخ آنها در نهایت چه خواهد بود؛ اما آنچه نباید نادیده گرفته شود این است که استفاده بی نتیجه از کارت اعتراض های مدنی و مسالمت آمیز خیابانی، در نهایت حکومت را در برابر این اعتراض ها واکسینیزه می کند و از اثرگذاری و کارآمدی آن می کاهد؛ بنابراین، رهبران جنبش روشنایی باید راه مفید و مؤثر دیگری برای به کرسی نشاندن خواسته های خود پیدا کنند.
ترک سمت های دولتی از سوی همه طیف های سیاسی همسو با جنبش، یکی از ابزارهای قدرتمند و اثرگذار اعتراض مدنی است؛ اما این کار به دلیل حرص و آز و دلبستگی عمیق و شگفت انگیز رهبران قومی به قدرت، مانع از عملیاتی شدن آن خواهد شد. این چیزی است که هم در گذشته و هم در جریان راه پیمایی اخیر جنبش روشنایی، تجربه شد.
تحریم مشارکت در پروژه های دولتی و روندهای ملی مانند انتخابات و... از دیگر ابزارهای اثرگذار محسوب می شود؛ اما این امر، ممکن است از سوی یک حکومت حد اقلی که هرگز به مردم و رأی آنان متکی نبوده و نیست، می تواند به آسانی نادیده گرفته شود.
با این حساب، با کانتینرهای بلند توتالیتاریزم قومی حاکمان ارگ و سپیدار و فضای دو قطبی حاکم بر کانون رهبری جنبش روشنایی، به نظر می رسد راه دراز و دشواری در برابر این جنبش قرار دارد.
فاطمه موسوی- خبرگزاری جمهور