چه چیزی متضمن بقای حکومت وحدت ملی است؟

جان کری؛ وزیر خارجه امریکا می گوید که در توافقنامه سیاسی برای پایان حکومت وحدت ملی هیچ تاریخی تعیین نشده و این حکومت برای پنج سال ادامه خواهد داشت.
کری در مورد مفاد توافقنامه سیاسی گفت که بر اساس آن، حکومت وحدت ملی باید در خلال دو سال، لویه جرگه قانون اساسی را برگزار کند؛ اما او تاکید کرد که برگزاری لویه جرگه پایان حکومت نخواهد بود.
آقای کری که با اشرف غنی در یک نشست خبری در کابل صحبت می کرد، گفت: با ختم توافقنامه سیاسی، کار حکومت وحدت ملی پایان نمی یابد و این حکومت برای پنج سال ادامه خواهد یافت و رییس جمهور غنی صلاحیت دارد که با چه روشی این حکومت را ادامه می دهد.

اشرف غنی هم در این نشست مشترک گفت: ...مردم افغانستان و جهان بدانند که تحولات اساسی در حال پیاده شدن است!
غنی اطمینان داد که مبارزه دولت با فساد و اراده سیاسی به خاطر آوردن اصلاحات همه جانبه است و سال ۱۳۹۵ سال تحرک و حرکت همه جانبه! برای اصلاحات است.

اظهارات وزیر امور خارجه امریکا در مورد وضعیت کنونی و چشم انداز آینده حکومت وحدت ملی در افغانستان، بی تردید از اهمیت غیرقابل انکاری برخوردار است. این اهمیت البته برخلاف سایر موارد، لزوما ناشی از جایگاه حقوقی جان کری به عنوان وزیر امور خارجه قدرتمندترین کشور جهان که در افغانستان نیز نیروی نظامی دارد، نیست؛ بلکه او به یک معنا، معمار و مهندس و پایه گذار حکومت وحدت ملی محسوب می شود و این همان چیزی است که به موضعگیری او در خصوص آینده این حکومت، اعتبار می بخشد.

توافقنامه سیاسی که آقای کری به آن استناد می کند، در واقع، طرحی از جانب خود او برای پایان دادن به بن بست انتخاباتی و به تعبیر درست تر، جایگزین انتخابات و مردم سالاری در افغانستان پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۹۳ بود.

البته او از این نظر که دموکراسی را امریکا به مردم افغانستان، اعطا یا به بیان درست تر «وارد افغانستان» کرده بود، حق داشت به آسانی آن را بستاند و به نفع مهره مورد حمایت کاخ سفید،مصادره کند؛ اما از این حیث که توافقنامه سیاسی او، به صورت قانونی، جایگزینی مشروع برای انتخابات سراسری و بدیلی بی قید و شرط برای رأی مستقیم مردم به منظور گزینش رییس جمهور کشور باشد، هنوز محل بحث و تردید جدی است.

در همه حال، در شرایطی که سخن از بقا یا عدم بقای حکومت وحدت ملی است و شماری در داخل و خارج از کشور، با اشاره به کارنامه ناموفق رهبران حکومت در بسیاری از زمینه ها، استدلال می کنند که اگر وضعیت به همین صورت ادامه پیدا کند، بقا و پایداری حکومت توافقی وحدت ملی، در معرض تهدید خواهد بود، شایسته ترین فرد در زمینه تلاش برای جان بخشیدن به این حکومت و تفسیر مفاد توافق سیاسی، کسی جز جان کری نیست.

از این حیث، حرف جان کری دست کم برای دو رهبر حکومت وحدت ملی، کاملا حجت و قابل تأسی و تأیید است؛ اما این لزوما بقا و پایداری حکومت وحدت ملی را تعیین و تأمین و تضمین نخواهد کرد؛ زیرا پایداری حکومت، تنها وابسته به حمایت یا عدم حمایت جان کری نیست.

شاخص های پایداری و بقای حکومت ها به مسایل بسیاری گره خورده است که از مهم ترین آنها، التزام به اصلاحات بنیادین، جبران از هم گسیختگی ها و واگرایی های سیاسی و اجتماعی، پرهیز از انحصارگرایی، جاه طلبی و مصادره منافع ملی به سود خواسته ها و اهداف سخیف قومی و حزبی و سیاسی گروهی کوچک، اعتنا و التزام به میزان رضایت اقشار مختلف مردم و خودداری از پنهانکاری، یکجانبه گرایی و ابهام در روندهای مهم و سرنوشت ساز ملی است.

افزون بر اینها میزان موفقیت یا ناکامی در تامین امنیت، برآورده کردن انتظارات حد اقلی مردم، رشد اقتصادی و ترسیم آینده ای قابل اعتماد و اطمینان بخش نیز از دیگر شاخص های پایداری یا ناپایداری دولت هاست.

اینها مسایلی است که به نظر می رسد حکومت وحدت ملی به ویژه حلقه مورد حمایت همه جانبه امریکا، در بسیاری از موارد، با بحران های جدی مواجه است؛ بنابراین، اینکه جان کری عقیده داشته باشد که حکومت وحدت ملی، حتما باید پنج سال، دوام داشته باشد، لزوما تضمین کننده بقا و پایداری حکومت کنونی نیست. این امر، پیش از آنکه وابسته به رأی و نظر وزیر خارجه یک کشور خارجی باشد، بستگی به نحوه عملکرد رهبران حکومت، میزان اقبال و حمایت و رضایت عمومی از آن و مسیر کنونی و چشم انداز آینده روندهای مهم ملی دارد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور