فراموشی تاریخ موجب تکرار آن می شود

من آدم سیاسی نیستم، نه تاجیکم، نه پشتون، نه اوزبیک و نه هزاره؛ هم پشتونم و هم تاجیک، هم اوزبیک و هم هزاره؛ برای من نسل، نسب و زبان، ارزشی ندارند، آنچه مهم است، انسانیت است. اگر غیر از انسانیت چیز دیگری مهم بود، حتما دوستی با سبزه و آب را بر می گزیدم که هم مایه‌ی حیات است و هم موجب سرشاری... از همین جهت من کاری به طرفداری از جنرال عبدالرشید دوستم و یا جنرال عطا محمد نور ندارم. تحلیل من تاریخی است.
جنرال عطا محمد نور بزرگترین چالشِ حکومت وحدت ملی، مخصوصاً رئیس جمهور به حساب می آید، رئیس جمهور که از اول با چنین حکومتداری موافق نبود و پیوسته مورد انتقاد قرار می داد، ابقا و یا حذف و عزل آقای نور، به گونه ای آبروی ریاست جمهوری تلقی می شود، حدود سه ماه قبل، رئیس ارگانهای محل گفت: درسال ۱۳۹۵ هیچ والی سرپرست نخواهد بود.
پیوسته به ذهنِ مخاطبان، والی بلخ می آمد که با او چه خواهند کرد؟ کسانی که با تئوری‌های سیاسی آشنائی دارند و سیاست را حرفه ای و علمی خوانده اند، بازی را به خوبی بلد هستند و می دانند که چگونه بازی کنند، البته رهبران جهادی و قومی ما کاملاً در راه دیگری روان اند.
امیرمحمداسماعیل خان در سال هایی که والی هرات بود (بعد از سال ۸۰) به بزرگترین مشکلِ حکومت کرزی تبدیل شده بود، او که هرات را تبدیل به قطب اقتصادی کرده بود، رابطه نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران داشت، امریکائی‌ها و ارگ نشینان را نگران کرده بود.
راه مسالمت آمیزی برای برطرفی و یا تبدیل امیراسماعیل خان وجود نداشت، چون از حمایت مردمی برخوردار بود و برای خودش ارتشی هم درست کرده بود، هرات درحال شکوفا شدن بود و مردم هم درآسایشِ نسبی زندگی می کردند.
رهبرانِ جمعیت اسلامی به تبدیلی او موافق نبودند و شخص اسماعیل خان نیز حکومت مرکزی را دستِ‌کم می گرفت، بالاخره «زلمی خلیلزاد» سفیر وقتِ ایالات متحده امریکا و تئوریسن های ارگ، برنامه ای ریختند که خود اسماعیل خان آماده شد تا متضرعانه به کابل بیاید.
یک قومندانِ کوچک را بزرگ ساختند و در یک شب جنگ در هرات شروع شد، به قبایل محلی دیکته کردند تا از قومندانِ مخالف اسماعیل خان حمایت کنند، فرزند اسماعیل خان، «میرویس صادق» وزیرِ هوانوردی وقت، زمانی که خواست به هرات برود و میانجیگری کند، به قتل اش رساندند.
در مرکز، رهبران جهادی به شمول مارشال فهیم و استاد ربانی، یا کاری نکردند و یا کاری نتوانستند، هرات در التهابِ جدی غرق شد، بالاخره بدون این که «فهیم» و یا «ربانی» را آگاه بسازند، سفیرِ ایالات متحده امریکا همراه با حامدکرزی تصمیم گرفتند و اعلام کردند که اسماعیل خان از سمت والی هرات برکنار و به کابل بیاید.
درآن زمان مارشال محمدقسیم فهیم، معاون اول ریاست جمهوری بود، در مصاحبه‌ی خود گفت: من اصلا درجریان برکناری امیراسماعیل خان نبوده ام.
دقیقا همین کار را در تضعیف جنرال دوستم، به وسیله «جمعه خان» همدرد، انجام دادند و «دوستم» را روانه ترکیه کردند.
حالا نوبت جنرال عطامحمد نور است، حکومت مرکزی به این نزاع دامن خواهد زد، شهر را در اضطراب نگه خواهد داشت، تا زمانی که مردم بگویند: هرکسی می آید بیاید ولی وضعیت از این بدتر نشود.
نوبت تبدیلی عطا محمد نور به وسیله مخالفت جنرال دوستم رسیده است، اعلامیه جنرال دوستم و جنرال عطامحمد نور نشان می دهد که این تنش بزودی خاموش شدنی نیست.
درعین زمان، نزاع جاری نه به نفع دوستم است و نه به نفع عطامحمد نور، سود آن به جیب حکومت مرکزی می ریزد و دقیقا حکومت کاری را که میخواست با لطایف الحیلِ دیگری انجام دهد، با دستانِ خود این رهبرانِ قومی اجرا می کند.
مردم باید همیشه تجارب گذشته را در نظر آورند و متوجه تمامی مکر و حیله های تزویرگران باشند و نیز رهبران نیز بدانند که مدیریت جامعه با موترهای زرهی، جمع کردن ثروت، بلندکردن تصاویرشان بر دیوارها، ستایش کفش پاکان، به پیش نمی رود و کارهای سرسری، موجب بقایشان در قدرت و تداوم آن در نسلهای بعدی نخواهد شد. آنان نه خودشان علاقه به دانش و بینش و مطالعه دارند و نه درپی کدرسازی و سرمایه گذاری روی اندیشه هایی هستند که در نسلهای بعدی موثرند، سیاست را ساده می دانند و با روش ارباب رعیتی پیش می روند، اما سیاست چیز دیگری است حتی اطرافیان این رهبران هم ناآگاه هستند.
من فکرمی کنم که حکومت مرکزی گسلِ خوبی برای حذف رقبایِ قبیلوی خویش پیدا کرده است....
امیدوارم که این رهبران به خود آیند و نسبت به راهی که می روند، تجدید نظر کنند، به افزایش دانش خویش بکوشند و در عوض نصب تصاویر خویش، عقلانیت را در دیوارهای جامعه حک کنند.
دریغا که فراموشی اشتباهات تاریخی ما موجب تکرار آنها می شود و ما هنوز هم به ادامه آن مشتاقیم...
دکتر محمدصالح مصلح- خبرگزاری جمهور