نوروز؛ نماد صلح و همگرایی جهانی

آغاز سال نو خورشیدی، مصادف است با جشن باستانی نوروز که همه‌ساله در بسیاری از کشورها تجلیل و تکریم می‌شود. نوروز، آغاز فصل بهار و سبزشدن زمین و طبیعت است که به برابری بهاری معروف است.‌ این روز در بسیاری از کشورها تعطیل رسمی است و برخی مردم دنیا، با شیوه‌های مختلف و زیبایی، آن‌را تجلیل می‌کنند.
هرچند از تاریخ دقیق پیدایش نوروز، سند مشخصی در دست نیست؛ اما برخی اسناد و شواهد تاریخی، این جشن را به بابلیان؛ یعنی زمان حمله کوروش کبیر به بابل نسبت می‌دهد. در برخی روایت‌ها، زرتشت و در شماری هم از جمله تاریخ طبری و شاهنامه فردوسی، جمشید و در عده‌ای از منابع، کیومرث از بنیانگذاران این جشن بزرگ باستانی عنوان شده‌اند.
کوروش، نوروز را در سال ۵۳۸ قبل از میلاد جشن ملی اعلام کرد و در آن برنامه‌هایی برای ترفیع سربازان، پاکسازی مکان‌های همگانی و خانه‌های شخصی و بخشش محکومان اجرا می‌کرد.
اما نوروز از یک منظر، نماد مبارزه و پیروزی بر سرما، تاریکی، جهالت و خشونت بوده است. مردم جهان با برگزاری این جشن‌، پایبندی شان را به نو شدن، مدرن‌گرایی همراه با ارزش‌های باستانی و توجه به نعمت‌های طبیعت نشان می‌دهند.
بنابه پیشنهاد کشور آذربایجان، مجمع عمومی سازمان ملل روز نوروز را در تقویم خود جای داد که اکنون بیش از ۳۰۰ میلیون انسان آن را جشن می‌گیرند. و برای نخستین بار، مجمع عمومی سازمان ملل با رسمیت شناختن این جشن بزرگ باستانی به عنوان فرهنگ صلح و همگرایی، نوروز ۱۳۹۱ را در صحن عمومی این سازمان جشن گرفتند.
در افغانستان نیز، نوروز به عنوان یکی از جشن‌های مهم تاریخی و باستانی تجلیل می‌شود. افغان‌ها با پهن کردن سفره‌ی هفت میوه و برپایی برنامه‌های شادی‌‌آور و صلح پرور، به اهمیت این روز می افزایند و آن را جشن می‌گیرند.
مراسم شعرخوانی، مسابقات ورزشی و محلی، جَنده بالا و... دیگر برنامه‌های مسرت‌بخش، از برنامه های جشن باستانی نوروز در افغانستان است. ولایت بلخ، از جمله شهرهای مهم برای برپایی این جشن باستان در این کشور به حساب می‌رود.
با این وصف، پشتوانه‌ی تاریخی و اهمیت فرهنگی این جشن، بهانه‌ی خوبی است برای همدیگر پذیری و تجلیل ارزش‌های اجتماعی و انسانی مردم افغانستان. شهروندان این کشور با برپایی جشن نوروز می‌توانند به کدورت‌ها، نابسامانی‌ها و فاصله‌های اجتماعی نقطه‌ی پایان بگذارند و به فرهنگ صلح، برابری و ارزش‌های ماندگار انسانی احترام بیشتر قایل شوند.
نوروز، پیش از همه نماد است؛ نشانه‌ی برابری، صلح و دموکراسی. این نشانه، به هر آنچه خشونت، تبعیض و فرهنگ‌ستیزی است؛ "نه" می‎‌گوید. با برگزاری این جشن می‌توان به افغانستان صلح پرور، فرهنگ‌محور و ارزشگرا ‌امیدوار بود.
از طرفی، نوروز نماد همگرایی منطقه‌ای و جهانی نیز هست. با برپایی این جشن می‌توان فصل و ارزش‌های مشترک فرهنگی و جهانی را میان کشورهای منطقه و همسایه جست و تثبیت کرد. این جشنواره‌ی چند هزار ساله، محور ارزشمندی است برای مردم دنیای که به ارزش‌های حقوق انسانی و دموکراتیک پابند هستند.
در شرایط که جهانی شدن فرهنگ و اقتصاد حرف نخستِ سرنوشت کشورها است، نوروز یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین نمونه‌ی اشتراک فرهنگی در سطح دنیا به شمار می‌رود. مردم جهان می‌‌توانند با حفظ و پاسداشت ارزش‌های نوروزی، فرهنگ مشترک جهانی مبتنی بر صلح و همگرایی را ایجاد کنند؛ فرهنگ که در درازمدت بتواند با عوامل نابرابری‌های سیاسی و امنیتی جهانی همچون تروریسم و دهشت‌افگنی مبارزه‌ی نظام‌مند کند.
با این همه، اگر به اهمیت نوروز از منظر جهانی به عنوان یکی از منابع مبارزه با افراطیت و تروریسم بین المللی میان کشورهای دنیا نگریسته شود، بدون تردید، این جشنواره‌ی باستانی می‌تواند روند جهانی شدن فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی را شدت بخشد و آرامش فکری و روانی را حد اقل در بخش‌های از جهان حاکم سازد؛ هرچند که این موضوع به سطح توجه سران دولت ها به امنیت و آرامش جهانی برمی‌گردد.
سیدعبدالبصیر مصباح- خبرگزاری جمهور