آتش بس در سوریه؛ اردوغان نگران چیست؟

رجب طیب اردوغان؛ رئیس جمهوری ترکیه می گوید از آن نگران است که طرح آتش بس در سوریه که مورد توافق امریکا و روسیه قرار گرفته، موضع بشار اسد را در برابر مخالفانش تقویت کند.

اردوغان، روسیه، امریکا و ایران را متهم کرد که در بحران سوریه تنها به فکر منافع خود هستند.
او همچنین خواستار آن شد که شبه نظامیان کرد سوریه هم مانند داعش و گروه های تروریستی همچون جبهه نصرت شامل این آتش بس نباشند.
آتش بس مورد توافق امریکا و روسیه قرار است از شنبه آینده، در سوریه به اجرا گذاشته شود.

اردوغان گفت:‌"متاسفانه غرب، امریکا، روسیه، ایران، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد نتوانسته اند در آزمون دفاع از شرافت انسانی سربلند خارج شوند. برعکس، همه این کشورها به خاطر محاسبات شان به طور مستقیم یا غیر مستقیم در کشتار نزدیک به نیم میلیون انسان بی گناه به وسیله دولت سوریه و حامیانش دست دارند."

همانند همه اظهار نظرهای اخیر رییس جمهوری ترکیه، در این موضعگیری نیز عصبیت، سرخوردگی، آشفتگی و نگرانی موج می زند.
به نظر می رسد آنچه در نتیجه تلاش های مستمر امریکا به عنوان آتش بس در سوریه به دست آمده، درست همان چیزی نیست که ترکیه و متحدانش مانند عربستان سعودی در پی آن بودند.

البته حمایت و همسویی با آتش بس، انتظاری نبود که از رژيم انقره می رفت؛ زیرا اساسا چیزی که مورد توافق روسیه باشد، بی تردید با مخالفت ترکیه مواجه خواهد شد.

دو کشور در حال نوعی جنگ نه چندان نیابتی در سوریه به سر می برند. ترکیه، حامی و متحد نزدیک گروه های ستیزه جوی وهابی و اخوان المسلمین است که در پی براندازی دولت دمشق اند. همزمان ترکیه از این گروه ها برای تضعیف قدرت و موقعیت گروه های مبارز کرد در سوریه استفاده می کند؛ گروه هایی که اخیرا به کمک روسیه و دولت سوریه، به موفقیت های چشمگیری در نزدیکی مرزهای جنوبی ترکیه دست پیدا کرده اند و این امر، بر نگرانی و آشفتگی مقام های انقره افزوده است.

ترکیه اخیرا و پس از آنکه کردها مناطق حساس تحت اشغال تروریست های مورد حمایت انقره را در در حومه حلب در خاک سوریه، تصرف کردند، مستقیما اقدام به گلوله باری مواضع کردها کرد و درخواست اخیر اردوغان مبنی بر اینکه کردها نیز می بایست مانند داعش و جبهه نصرت، مشمول قاعده عدم آتش بس قرار گرفته و به عنوان گروه های «تروریستی» مستوجب برخورد نظامی، تلقی شوند، ریشه در همین خصومت آشکار ترکیه علیه کردها دارد.
این خصومت اخیرا پس از آنکه کردها روابط نزدیک تری با مسکو برقرار کردند، تشدید شده است.

ترکیه در هراس است که این بار کردها درست همان نقشی را بازی کنند که حدود صدسال پیش، ارامنه مورد حمایت روسیه وقت بر علیه دولت عثمانی بازی کردند و منجر به بروز جنگ مستقیم میان روسیه و ترکیه شد که به شکست سخت امپراتوری عثمانی انجامید. البته ارامنه در جریان آن برخورد، تاوان سنگینی پس دادند و از سوی امپراتوری عثمانی، به شدت مورد سرکوب، شکنجه، کوچ اجباری و حتی نسل کشی قرار گرفتند.

اردوغان نیز که ظاهرا در صدد احیای قدرت مضمحل شده دولت عثمانی است، یکبار دیگر خواسته یا ناخواسته در شرایطی قرار گرفته که به باور برخی کارشناسان، رویارویی مستقیم میان ترکیه و روسیه و تجدید و تکرار آن جنگ تاریخی را اجتناب ناپذیر کرده است.

در همه حال، با توجه به اظهارات اخیر اردوغان، اگر آتش بس توافق شده در سوریه، شکسته شود، بی تردید یکی از کشورهایی که اقدام به این کار خواهد کرد ترکیه خواهد بود؛ زیرا رژيم انقره نمی تواند بپذیرد که کردها در سایه آتش بس و با فراغت از آتشباری های ارتش ترکیه به سازمان دهی مجدد خود برای وارد کردن ضربات مهلک بر پیکره گروه های تروریستی تحت حمایت مستقیم انقره و ریاض دست می یازند؛ به ویژه در شرایطی که اردوغان گمان می کند که این اقدام، آشکارا به دولت دمشق کمک خواهد کرد تا آتش بس برقرار شده را برخلاف مراد و منظوری که امریکا دارد، به فرصتی برای تقویت مواضع خود بر علیه تروریزم ترکی- سعودی، بدل کند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور