حاشیه ای بر سخنان اشرف غنی در مونیخ

اشرف غنی؛ رئیس جمهوری در پنجاه و دومین کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان گفته است برای مبارزه با خطر تروریزم، نمی‌توان تنها بر مشکلات تمرکز کرد و عوامل تروریزم را نادیده گرفت.
او از اقتصاد مجرمانه، قاچاق انسان و تجارت مواد مخدر به عنوان بخشی از این عوامل نام برد.
غنی گفت که کشورهای جهان هنوز نتوانسته‌اند در تعریف، شناخت و ایجاد یک برنامه عمل برای برخورد با تروریزم به توافق برسند.
آقای غنی با اشاره به جنگ در افغانستان گفت که برخلاف تصور غالب، این یک جنگ داخلی نیست؛ بلکه ناامنی و مشکلات از دیگر کشورهای منطقه مانند چین، روسیه و به خصوص پاکستان، وارد شده است.
او گفت که کار القاعده تمام نشده و تمرکز بر داعش به القاعده فرصت انسجام دوباره داده و جهان امروز با تهدیدهای تازه این گروه روبرو است.
او به عملیات نیروهای افغان علیه داعش و پشتیبانی ناتو از این عملیات اشاره کرد و گفت خوشحال است که شرکای بین‌المللی افغانستان توافق کرده‌اند تا داعش را نیز مانند القاعده هدف قرار دهند.

نمی توان با بخشی از سخنان آقای غنی در زمینه ناتوانی و ناکامی جهان در تعریف، شناخت و ایجاد یک استراتژي عملی برای مبارزه با تروریزم، موافق نبود؛ اما نباید فراموش کرد که این ناکامی، مستقیما به امریکا و مأموریت این کشور و متحدانش در مبارزه با تروریزم در افغانستان مرتبط است.

این کشورها هنوز که ۱۵ سال از آغاز مداخلات و تهاجمات نظامی شان به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریزم می گذرد، نتوانسته اند به یک تعریف جامع و دقیق از تروریزم، شناخت عوامل و بنیادهای واقعی آن، پشتوانه ها و حامیان جریان های تروریستی در منطقه و جهان، انگیزه های خود از مبارزه با آن و در نتیجه تدوین یک استراتژی جامع و فراگیر که مبتنی بر المان ها و عناصر پیشگفته، صورت گرفته باشد، دست پیدا کنند و این آشکارا نشان دهنده یک شکست جدی است.

این شکست البته چیزی نیست که در نتیجه عوامل و موانعی که بعدا بروز کرده، پدید آمده باشد؛ عواملی که آقای غنی اقتصاد مجرمانه، قاچاق انسان و تجارت مواد مخدر را بخشی از آنها می داند.
این عوامل، پیش از آنکه امریکا و متحدانش به افغانستان حمله کنند نیز قویا وجود داشتند.

در این هم شکی نیست که تروریست ها هم به نحو گسترده ای از این عوامل و زمینه ها به منظور تقویت بنیادهای جنگی و توان مبارزاتی خود، سود جسته اند؛ اما این، به هیچ عنوان کارنامه مخدوش و مغشوش قدرت های خارجی ضد تروریزم در مبارزه با این عوامل را توجیه نمی کند.

وضعیتی که اکنون با آن دست به گریبان هستیم، آشکارا نشان می دهد که یا اساسا با این عوامل به تعبیر آقای غنی، مبارزه نشده و نقش آنها در تقویت تروریزم، نادیده گرفته شده و یا اینکه آنچه زیر نام مبارزه با این عوامل صورت پذیرفته، دروغ و بی بنیاد بوده و در نهایت، منافع بزرگ مشترکی را برای تروریزم و ضد تروریزم شکل داده است.

این برداشت به ویژه در زمینه تجارت سیاه و پرسود مواد مخدر بیشتر از سایر موارد، می تواند صادق و وارد باشد.
نکته دیگری که در خصوص سخنان روز جمعه آقا غنی در مونیخ آلمان می توان گفت این است که او ضمن اذعان به ناکامی جبهه ضد تروریزم و در عین حالی که می پذیرد که امریکا نتوانسته القاعده را سرکوب و نابود کند، در یک بیان تناقض آمیز، از مشارکت نیروهای خارجی در سرکوب داعش در افغانستان، ابراز خوشحالی می کند.

پرسش این است که اگر ائتلاف به رهبری امریکا در مبارزه با تروریزم به ویژه القاعده در افغانستان و سایر مناطق، ناکام بوده است، بر پایه چه دلیلی می توان از مشارکت این کشور و متحدانش در مبارزه با داعش در افغانستان، خشنود و نسبت به نتایج آن، امیدوار بود؟ مخصوصا در شرایطی که تاثیر و نقش ائتلاف به رهبری امریکا بر علیه داعش در سوریه و عراق را نیز پیش روی خود داریم.

پاسخ این پرسش مهم است؛ اما مهم تر از آن، نگرانی هایی است که حول محور مشارکت مستقیم و وسیع امریکا زیر نام مبارزه با داعش در افغانستان، شکل می گیرد.
این نگرانی ناشی از احتمال تکرار دوباره تجربه ناموفقی است که در ۱۵ سال اخیر زیر نام مبارزه امریکا با طالبان و القاعده در افغانستان به دست آمده است.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور