سیاست و امنیت، دو روی سکه رابطه با هند

شماری از رسانه‌ های هندی گزارش داده اند که محمد حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی اشرف غنی و حکمت خلیل کرزی؛ معاون سیاسی وزارت خارجه به این کشور سفر می ‌کنند.
رسانه های داخلی هم گزارش داده اند که این مقام های امنیتی و سیاسی قرار است فردا یکشنبه راهی دهلی نو شوند.
هدف اصلی این سفر هنوز روشن نشده است؛ اما رسانه های هندی به نقل از مقام های این کشور گفته اند که ممکن است این مقام ها در جریان این دیدار، از هندی ها درخواست هلیکوپترهای نظامی و جنگی کنند.
مقام های هندی می گویند: حکومت افغانستان به خاطر تحولات اخیر امنیتی زیر فشار است و تلاش هایش برای دریافت کمک از پاکستان هم بی نتیجه بوده است.

حتی اگر ادعاهای مطرح شده در رسانه های هندی را نیز نادیده بگیریم،‌ وضعیت داخلی افغانستان، روند بی نتیجه صلح، پیچیدگی های پیش بینی ناپذیر رابطه با پاکستان، سیاست خارجی علیل و منفعل دولت اشرف غنی و چندگانگی دیدگاه ها، برداشت ها، خوانش ها و گرایش ها نسبت به منافع، امنیت، حاکمیت و استقلال ملی در میان سیاستمداران –حتی آنهایی که در درون نظام قرار دارند و در داخل یک چارچوب سیاسی باهم کار مشترک می کنند- همه حاکی از آن است که این سفر به معنای نوعی بازگشت دوباره اشرف غنی به احیای رابطه استراتژيک با هند است.

با این حساب، تاریخ یکبار دیگر تکرار می شود. افغانستان، سرخورده از امید دوستی با پاکستان و آسیب دیده از سیاست های معمول اسلام آباد در تضعیف حکومت کابل، ناگزیر می شود به سمت دهلی نو روی کند.
این رویکرد اما پس از آن صورت می گیرد که پیش از این، آقای غنی آشکارا تلاش کرده است از دهلی فاصله بگیرد.
او همزمان، سعی فراوانی به خرج داد تا بتواند بر بی اعتمادی تاریخی اسلام آباد نسبت به کابل، غلبه کند و به تصمیم سازان سیاسی و امنیتی پاکستان، ثابت کند که کابل، دوست دیرینه و نزدیک پاکستان خواهد ماند و در این مسیر، حاضر است گام های اساسی و بی سابقه ای بردارد.

آقای غنی در جریان نخستین سفرش به پاکستان، حتی عرف دیپلماتیک به عنوان فرد شماره یک و رییس جمهور یک کشور مستقل را نادیده گرفت و در حرکتی غیر معمول، برای دیدار با مقامات و فرماندهان ارشد نیروهای نظامی پاکستان، راهی قرارگاهی در حومه راولپندی شد!

شیوع خبر عقد قرارداد امنیتی و استخباراتی با سازمان جاسوسی پاکستان نیز از دیگر مسایلی بود که به تلاش غنی برای غنامندی بی سابقه روابط افغانستان و پاکستان، تعبیر شد.
از سوی دیگر، او در نخستین تصمیم هایی که به عنوان «رییس جمهور» افغانستان گرفت، یکی از مهم ترین قراردادهای نظامی افغانستان و هند را معلق کرد.
او همچنین به رغم دعوت های مکرر مقام های هندی، سفر به آن کشور را ماه ها به تاخیر انداخت تا بی میلی خود نسبت به روابط استراتژیک با دهلی را به هندی ها نشان دهد.

با وجود همه اینها وقتی اسلام آباد به تمامی اهداف خود برای دوری افغانستان از هند و تعلیق روابط استراتژيک دو کشور دست یافت، راه و رسم همیشگی خود در ضدیت با کابل را دوباره از سر گرفت و این بار چه بسا شدیدتر از همیشه اقدام به تقویت تروریزم، راه اندازی ناامنی، دخالت های سیاسی، توطئه گری و فتنه انگیزی در داخل افغانستان کرد؛ تا در نهایت، یکبار دیگر کابل مجبور شد، مواضع ضد پاکستانی خود را تکرار کند و روابط دو کشور به زمان پیش از روی کار آمدن آقای غنی و اواخر دوره کرزی برگردد.

اکنون زمان آن فرارسیده است که تاریخ؛ این معلم پیر پرحافظه، یکبار دیگر درس همیشگی خود را به دانش آموزان تنبل سیاست و امنیت در افغانستان، بازگو کند که سیاست و امنیت، دو روی رابطه با هند است و پاکستان، دوست خوبی نیست!

گفته می شود اتمر احتمالا در این سفر از هند خواهد خواست که به افغانستان، سلاح و هلیکوپتر جنگی بدهد. حکمت خلیل کرزی هم قاعدتا مأموریت خواهد داشت جان تازه ای به دیپلماسی مرده روابط استراتژیک معلق شده کابل- دهلی بدهد.

اینکه آیا هند این بار هم خطاهای سیاست خارجی و امنیتی کابل را نادیده خواهد گرفت و به درخواست های هیات سیاسی و امنیتی افغانستان، پاسخ مثبت خواهد داد یانه، بحثی است که بستگی به منافع، اهداف و چشم اندازهای استراتژیک هند در افغانستان دارد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور