کوچی‌گری، حکومت و رهبران قومی

مقام های محلی در ولایت دایکندی تایید کرده اند که میان کوچی ها و ده نشینان درگیری شده است.
سبحان نائبی؛ معاون شورای ولایتی دایکندی گفته:"روز گذشته در نتیجه درگیری میان کوچی های مسلح و مردم محل در قریه ملمه از مربوطات ولسوالی میرامور، یک باشنده محل کشته و یک کوچی زخمی شده است."
آقای نائبی می گوید، مردم محل تلاش کردند که از طریق گفتگو از ورود کوچی ها به ولسوالی میرامور جلوگیری کنند؛ اما این اقدام با واکنش تند کوچی های مسلح مواجه شد.
نائبی افزود، کوچی های مسلح ضمن نپذیرفتن پیشنهاد گفتگو، بر مردم محل که تمامی آنها غیر مسلح بودند تیراندازی کردند که بر اثر آن یک باشنده محل کشته شده است.
او می گوید، کوچی ها پیش از این نیز تلاش کرده بودند که وارد ولسوالی میرامور شوند؛ اما مردم مانع شدند.
به گفته او، در حال حاضر وضعیت آرام است و هیاتی برای بررسی چگونگی وقوع این رویداد به محل رفته است.
به تازگی اشرف غنی در واکنش به اسارت پنج کوچی در بهسود به والی میدان وردک گفته که «فرهنگ گروگانگیری قابل تحمل نیست!»
با توجه به این رویدادها، به نظر می رسد تنور تنش تاریخی میان کوچی ها و ساکنان بومی هزاره جات یکبار دیگر داغ شده است و این امر، پیش بینی می شود حکومت و به صورت مشخص اشرف غنی را که خود یک کوچی است در موقعیت دشواری قرار دهد.
انتظار می رفت آقای غنی با رویدادهای اخیر بهسود و دایکندی که در نتیجه هجوم مسلحانه کوچی ها بر این مناطق، روی داده، از موضع یک رییس جمهور برخورد کند؛ اما محتوای ویدیوکنفرانس اخیر او با والی میدان وردک و واکنش تند وی به اسارت پنج کوچی مهاجم در بهسود، به این انتظار پاسخ منفی داد و ثابت کرد که او حتی اگر رییس جمهور شود در نهایت یک کوچی است و حذف پسوند «احمدزی» نمی تواند به خودی خود این واقعیت را تغییر دهد. این موضوع به نظر می رسد صف بندی های قومی در دوسوی این فتنه دیرینه را تشدید کند.
آقای غنی، چندی پیش کمیسیون ویژه ای را نیز به منظور حل همیشگی معضل کوچی ها با مردم بومی، تشکیل داده که گفته می شود این کمیسیون، هنوز کارش را آغاز نکرده است و او به دنبال رویدادهای اخیر بهسود، از این کمیسیون خواسته هرچه سریع تر به کارش آغاز کند.
همچنین در فرمانی که او پیشتر در این زمینه صادر کرده بود از کوچی ها خواسته شده بود که تا حل و فصل کامل این دعوای کهنه و دیرینه، از ورود به مناطق هزاره نشین، خودداری کنند؛ اما کوچی ها نه تنها این حکم را نادیده گرفته اند، بلکه در یک اقدام تحریک آمیز و کاملا سازمان یافته، بار دیگر به صورت مسلح وارد مناطق هزاره نشین شده اند که این امر، با واکنش ساکنان بومی مواجه شده است.
اکنون این اشرف غنی است که نه تنها باید به این قانون شکنی و عبور از خط سرخ به وسیله کوچی ها رسیدگی کند؛ بلکه تبعات ویرانگر اظهارات تند و جانبدارانه اخیر خود را نیز شاهد باشد که اسارت کوچی ها را گروگانگیری خواند و آن را غیر قابل تحمل قلمداد کرد.
آزمون دیگر این وضعیت، برای رهبران قومی هزاره است که در سال های گذشته به دلیل آنکه برخی از آنها، خارج از دایره قدرت و در طیف اپوزیسیون قرار داشتند، به منظور بهره برداری سیاسی هم که شده، در قبال معضل کوچی گری و فجایع و مصایب پیرامونی آن برای مردم هزاره و شیعه در هزاره جات، به تندی واکنش نشان می دادند و یا برای حل آن، از خود چهره ای صلح جو به نمایش می گذاشتند؛ اما امسال تاکنون در این خصوص، سکوت کرده و به نظر می رسد منافع کلان تر آنها در ساختار قدرت و هراس از به خطر افتادن این منافع به ویژه در حکومتی که رییس آن خود یک کوچی است و برادر رییس جمهور، رییس کوچی هاست، مانع از این اقدام شده است.
اما این سکوت و محافظه کاری منفعت اندیشانه و مصلحت گرایانه از دید مردم پنهان نمی ماند و مسلما روی محبوبیت و پایگاه اجتماعی رهبران قومی، تاثیرات منفی عمیقی خواهد داشت.
صرف نظر از بازتاب ها و بازخوردهای کوچی گری برای اشرف غنی و رهبران قومی، این معضل به دنبال کنش ها و واکنش های مسلحانه طرفین و خون ریزی هایی که در پی آن واقع می شود، از یک دعوای دیرینه حقوقی به یک معضل شبه امنیتی، تغییر شکل داده و این امر، بر نیاز به اعمال نظارت دقیق و جدی بر آمد و شد کوچی ها در دوسوی مرز با پاکستان بیش از همیشه، تأکید می نهد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور