افغانستان چند رییس جمهور دارد؟

حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین روز گذشته با لی یوان چاو؛ معاون رییس جمهوری چین در پکن ملاقات کرد.
خبرگزاری رسمی چین (شینهوا) گزارش داده است که در این ملاقات، معاون رییس جمهوری چین گفته است که چین و افغانستان دو کشور همسایه هستند و به یک دیگر اعتماد دارند و از یکدیگر حمایت می کنند.
آقای چاو بیان داشت: چین حاضر است همکاری های خود را در بخش های تجارت، سرمایه گذاری و امنیت با افغانستان بیشتر سازد.
وی خاطرنشان ساخت: از پروسه بازسازی و مصالحه در افغانستان حمایت کرده و برای تامین هرچه زودتر صلح و ثبات و رشد اقتصادی در افغانستان کمک خواهد کرد.
در همین حال، حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین افغانستان نیز ضمن سپاسگزاری از کمک های چین به افغانستان، خواستار همکاری چین با روند صلح افغانستان شد.
پیشتر نیز آقای کرزی مکررا با مقام های هندی گفتگوهای مستقیم یا تلفنی داشته است.
افزون بر آن، مقامات و دیپلمات های ارشد سایر کشورها نیز – شاید به استثنای پاکستان و امریکا- با رییس جمهوری سابق دیدارهای دوجانبه داشته اند.
علاوه بر اینها آقای کرزی پس از کناره گیری از قدرت، بارها نسبت به اوضاع و تحولات سیاسی کشور، چه به صورت مستقیم و چه از طریق مهره های سابق حکومت و کابینه اش، اعمال نظر کرده است که در آخرین مورد، هم خود او و هم ایمل فیضی؛ سخنگوی پیشین وی، در برابر امضای تفاهمنامه استخباراتی میان افغانستان و پاکستان صریحا ایستادند و خواستار لغو سریع آن شدند.
علاوه بر این، رییس جمهوری سابق در دیدارها و گفتگوهای رسمی اش با مقامات کشورهای دیگر، هرگز از موضع یک رییس جمهوری سابق سخن نمی گوید. مفاد دیدارها و گفتگوهای او با دیپلمات های برحال کشورهای دیگر، غالبا به گونه ای است که تصور نمی شود او اکنون دیگر رییس جمهور افغانستان نیست.
همین شیوه بازی او سبب شده است؛ تا بسیاری از کشورهایی که به نظر می رسد دیگر در حلقه تصمیم گیری دولت اشرف غنی، نفوذ و قدرتی ندارند، تلاش می کنند، با حفظ و تقویت روابط پیشین خود با رییس جمهوری سابق، منافع خود را تأمین کنند و همچنان بر سیاست افغانستان، تاثیر بگذارند.
در موارد فراوانی، از جمله امضای پیمان های امنیتی با امریکا و ناتو و همچنین ماجرای چندلایه امضای تفاهمنامه یا پیشنویس تفاهمنامه استخباراتی – امنیتی میان کابل و اسلام آباد، آقای کرزی مستقیما در برابر ارگ ریاست جمهوری ظاهر شده است و مدیران و تصمیم گیران سیاسی و امنیتی افغانستان را مورد انتقاد قرار داده و آنان را به اصلاح و بازگشت فراخوانده است.
البته کرزی تنها کسی نیست که هنوز نقطه امید کشورهایی محسوب می شود که دست شان از حلقه تصمیم گیری ارگ کابل کوتاه است. داکتر عبدالله نیز یکی دیگر از این بازیگران به شمار می آید.
او هم مانند کرزی برای کشورهایی که از اشرف غنی و سیاست های پاکستانی- غربی- عربی اش، دل خوشی ندارند، یکی از رؤسای جمهور افغانستان محسوب می شود.
به عنوان نمونه، در یکی از موارد، وقتی اشرف غنی، به رغم دعوت های مکرر هندی ها از او برای سفر به آن کشور، برای چندمین بار راهی عربستان سعودی شد، داکتر عبدالله به دعوت یک روزنامه هندی، در یک سفر غیر رسمی، راهی دهلی شد و در آن سفر، با مقامات ارشد هندی نیز دیدار و در خصوص تحولات سیاسی افغانستان و منطقه و روابط دوجانبه گفتگو و تبادل نظر کرد.
در خصوص بحران یمن و تجاوز سعودی به آن کشور نیز وقتی اشرف غنی، از طرف متجاوز، اعلام حمایت قاطع و همه جانبه کرد، داکتر عبدالله و معاون او، موضع مخالف گرفتند و بر همبستگی با مردم یمن، تاکید کردند.
با این حساب، این پرسش، در جای خود مهم است که به راستی افغانستان چند رییس جمهور دارد؟
این پرسش، پیش از آنکه نیازمند پاسخ باشد، بیانگر یک نگرانی جدی است؛ زیرا نشان می دهد که انحصارطلبی و اقتدارگرایی رییس جمهوری که بر پایه یک مصلحت ملی، به عنوان رییس جمهور، به رسمیت شناخته شد، اینک آشفتگی و نابسامانی در سیاست خارجی را به اندازه ای تعمیق و تشدید کرده است که نه تنها این مصلحت ملی در داخل، دچار شکاف و شکست شده؛ بلکه کشورهای خارجی و هم پیمانان منطقه ای افغانستان هم آن را به عنوان یک اصل مشروعیت بخش و اعتبارآور برای اداره سیاسی کابل، به رسمیت نمی شناسند و با جستجوی منافذ و مجاری قدیمی رابطه، در صدد رخنه در اقتدارگرایی اشرف غنی و اطرافیان او هستند.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور