صد روز تنهایی

همه جا صحبت از صدروزگی حکومت بی کابینه است و اعتماد عمومی به رئیس جمهور غنی که دولت مستأجل بود و همچون نسیمی گذرا. اعتمادی که در بدو امر با سخنرانی های داغ و پرشور و بازرسی های برق آسا از چند زندان و شفاخانه و صدور چند حکم عزل و نصب و پیگیری، ناگاه فرا رفت و با گذشت یکصد روز، چون برگ خزان زده فرود آمد.
آن فراز و این فرود، دگربار گواهی داد که نقش ایوان را جلوه نپاید اگر عمارت از پای بست، سست آید.
* * *
همه مردان رئیس جمهور می دانستند که آلام این ملک و ملت، عمیق تر از آنند که در چند هفته و ماه و سال، علاجی پذیرند. آنان که از هیچ برآمدند و ارگ نشین شدند دانستند که رمز مهار مطالبات انباشته مردم، در منتظرنگاه داشتن و حفظ حالت تعلیق و بلاتکلیفی است. همین انتظار و تعلیق بود که در طول مناقشات پس از انتخابات، سطح توقع عامه را از برگزیدن فعالانه و دموکراتیک رئیس جمهور، به یک توافق منفعلانه و غیردموکراتیک تنزّل و تقلیل داد. آنچنان که چگونگی برآمدن "محمداشرف غنی" از "اشرف غنی احمدزی"، به بوته فراموشی سپرده شود و دل ها خوش شوند به "همین بس که ارگ خالی نماند" و "شُکر که جمهوری مان، رئیس پیدا کرد". دیگر چه اهمیت دارد که این رئیس را از کجا برکشیدند، چگونه برکشیدند، چه کسانی برکشیدند و به چه قیمتی برکشیدند.
پس رئیس جمهور و مردانش در این صد روز نیز چنان کردند و خواهند کرد که پیشتر آزموده بودند: مردم و نمایندگان مردم و نهادهای مدنی مردم و بزرگان قومی مردم و رسانه های مردم و ... آنقدر در انتظار بمانند تا انتظاراتشان از کابینه آینده و وزرایش را از یاد ببرند و سرآخر، بسنده کنند به هر فهرستی که تحت عنوان لیست نامزدوزیران، امروز یا فردا یا پسان فردا معرفی و منتشر خواهد شد. در آن هنگام، مردم خسته و تنها مانده در تنگنای هزار درد، به آسمان نظری می افکنند، نفسی از سر آسودگی فرو می دهند و به شُکر خواهند گفت: "اکنون جمهوری مان رئیس دارد، رئیسِ جمهوری مان هم کابینه. پس به امید آینده."
* * *
صد روزی که رفت، جدای از هرآنچه نداشت، حامل تلنگرها و تذکراتی بود که حجاب از مغفول و مستورمانده هایی چند کنار زدند.
گذشت این صد روز به یادمان آورد که رؤسای برآمده از هر مجرایی جز اراده ی ناب یک ملت، در عمل راه به جایی نمی برند. خاصّه اگر دست پلید بیگانگان فرصت طلب و منفعت جوی منطقه ای و فرامنطقه ای، در بر هم زدن قواعد مردم سالاری به نفع صعود آنها از پلکان قدرت مستقیما در کار بوده باشد.
گذشت این صد روز بر ما عیان ساخت که رئیس برنیامده از صندوق اعتماد ملت، از آنجا که روح دموکراسی –انتخابات- را پیشتر زیر پا نهاده است، عنداللزوم از مفادّ دیگر قانون اساسی نیز به راحتی می گذرد و به هشدار هیچ مرجع قانونی –به ویژه مجلس نمایندگان- وقعی نمی نهد، چه رسد به نهادهای مردمی و اعتراضاتشان.
گذشت این صد روز، فقدان یک دادگاه قانون اساسی -به عنوان پاسدار قاطع حقوق اساسی ملّت- را دگربار یادآوری کرد.
همچنین نقصان نهاد پارلمان و ضعف مجلس نمایندگان در مواجهه با چالش های ملّی را به رخمان کشید. اینگونه است که صدور فیصله ها و ضرب الاجل های بی اثر و تهدیدهای بی ثمر، برای مجلس نمایندگان به روالی عادی تبدیل می شود و پوشالی بودن اقتدار نهاد تقنین را بار دیگر به نمایش می گذارد. تا حدی که یا می کوشد با فیصله "ما مسئولیت های خود را انجام داده ایم، پیامدهای بعدی بر دوش رؤسای جمهور و اجرائیه است"، شکست خود را بپذیرد و خود را کنار کشد و یا آن زمان که معرفی کابینه را نزدیک می بیند، تصمیم می گیرد که اتهام "خیانت ملی" به رئیس جمهور را آن هم در هفته بعد در دستور کار قرار دهد!
محمدنادر اخباری- روزنامه نگار و پژوهشگر
ارسالی به خبرگزاری جمهور