انقلاب امام حسین(ع)؛ حرکت جهانی و ماندگار

پیشنگار
بدون شک، هر حرکت و جنبشی که در جهان برای ساخت و ساز یک سازمان جدید و اصلاحات معنوی، که با هدف گیری معین و مشخص بر پا شود، از خود پیامدهایی دارد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر افکار عمومی و اوضاع اجتماعی تاثیر میگذارد. البته قیام هایی که در حمایت از حق، اصلاحات، تطبیق عدالت و رسیدن به فضایل انسانی بر پا می شوند با قیام هایی که برای تحقق اغراض شخصی، گروهی و مادی صورت می گیرد از این لحاظ چندان متفاوت نیستند. بلکه فرق اینجا است که آن دسته از انقلاب ها و حرکت ها که در پی دست یابی به فضایل انسانی، اصلاح امور، زنده کردن و بیدار کردن جامعه و زدودن رذایل اخلاقی از جامعه هستند، محدود به زمان خاص نیستند؛ بلکه پایدار اند، هر قدر این نوع حرکت و جنبش، خالصانه سنجیده و پیریزی شود، همان اندازه پایدار و جاودانه میباشد و اصلا شکست در آن معنا ندارد، بلکه همیشه در خاطره ها زنده و جاوید خواهد ماند و آثارش گسترش پیدا خواهد کرد، هرچند به ظاهر سرکوب شود.قیام امام حسین(ع) در سال ۶۱ هجری که در تاریخ بشریت نظیر ندارد، دارای ویژگی های مذکور است. هرچند به ظاهر در روز دهم محرم همان سال به طور دهشت انگیز و وحشیانه سرکوب شد و اهل بیت وحی(ع) را به اسارت بردند و فاتحان ظاهری آن نبرد نا متوازن، جشن پیروزی به پا کردند؛ اما دیری نگذشت که موج این نهضت و قیام، شعاع و جودش را در سرتاسر جهان گستراند و از فردای همان روز صدای کاروان نهضت و انقلاب در کوه و صحرا پیچید و پرچم پیروزی اش را بر بلندای آسمان انسانیت برافراشت، کاخ بیدادگری را لرزاند وحاکمیت استبدادگران و زور گویان را فرو ریخت. اسرار حقیقت را باید در ماهیت این نهضت مقدس و پر افتخار جستجو نمود و آن جز اصلاح امور، زنده کردن فضایل انسانی، کرامت بشری و معامله با خدای یگانه نبود. همان طور که سالار این نهضت پر افتخار در وقت خروج فرمود: انما خرجت لطب الصلاح فی امت جدی؛ از آنجای که اصلاح جامعه از کژی ها و رذایل اخلاقی خواسته فطری و باطنی هر انسان آزاده و کمال جو است، این انقلاب روز به روز توجه مشتاقان و حقیقت جویان را به خود جلب می کند و برای پویندگان راه کمال و سعادت، اسرار و رموز این واقعه کشف و گشوده می شود. این نهضت مثل چشمه معرفت خداوند همیشه در جوشش است و تشنگان فضایل و انسانیت را سیراب می کند. چون این نهضت برای اغراض شخصی و مادی یا گروهی نبوده، بلکه امام حسین(ع) میخواست راه و رسم زندگی آزاد را به انسانها بیاموزاند و آنهارا از زیر حکومت ظالمانه و جابرانه بنی امیه نجات دهد. در یک کلام امام میخواست خودش عزیز بماند و راه ننگ و خواری را بر بشریت ببندد. قبل از این که وارد موضوع شویم باید یک تعریف از انقلاب داشته باشیم تا بتوانیم بهتر به تحلیل و تحقیق موضوع بپردازیم.
تعریف انقلاب
انقلاب در لغت به معنای دگرگونی وضعیت و احوال اشیا است، همچنین به معنای واژگون شدن و زیرو رو شدن، انقلاب، مصدر عربی به معنای برگشتن (منتهی الارب). بازگردیدن (ترجمان القرآن جرجانی). برگردیدن و واژگون شدن و برگشتن از کاری و حالی (غیاث اللغات ). واگردیدن (مجمل اللغة). تحول، بازگردانیدن (مجمل اللغة) برگشتن از کاری (موید الفضالء). برگشتن، تقلب، انعکاس به کار رفته است.۱این لفظ مترادف با ثوره است که در عربی معمولابه انقلاب، الثوره میگویند، ثور به معانی ذیل آمده است: هیج، جنگ شدید، باد تند و فتنه.۲ هرج و انتشار.۳ سرخی شفق، قطعه پنیر، گاونر.۴
در اصطلاح انقلاب؛ رخدادی است مسبب به اسباب سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که توسط گروهی از مردم برعلیه نظام و حکومت موجود صورت میگیرد، در صورت پیروزی باعث تغییر نظام و تاسیسات دولت میشود، به قسمی که مطابق شعارهای انقلابیون باشد. در صورت ناکامی، انقلاب ممکن است دو پیامد داشته باشد؛ اول اینکه نظام موجود برای استحکام پایه های حکومتش دست به سرکوب و قلع و قمع انقلابیون زند و آنها را از صحنه حذف کند، دوم اینکه برای ارضای انقلابیون و پاسخ گویی به شعارهای آنان تغییرات جزئی به وجود بیاورد و این در صورتی است که بدانند این تغییرات جزئی هم سلطه آنهارا برقرار میدارد و هم انقلابیون را ساکت میکند.۵
البته این تعریف بر انقلاب های معمول وسیاسی محض قابل تطبیق است و بر اساس دیدگاهی که پیروزی را فقط در غلبه نظامی میدانند؛ اما باید دانست که پیروزی بدون غلبه نظامی نیز امکانپذیر است.
انقلاب امام حسین(ع)
انقلاب امام حسین(ع) یک حرکت دینی است که زعیمی از زعمای بزرگ دین (امام حسین) به خاطر شناساندن اصول واحکام واقعی اسلام به امت اسلامی و احیای فضایل انسانی در مقابل حاکم منحرف بر پا نمود. بناء انقلاب امام حسین(ع) یک حرکت و انقلاب قبیلوی، منطقوی و مذهبی نبوده و درست نیست که رنگ مذهبی شیعی به انقلاب امام داده شود؛ اگرچه به خاطر عوامل تاریخی، قیام امام به خود رنگ مذهبی گرفته وگرنه ذاتا رنگ مذهبی شیعی ندارد، بلکه حرکت و تلاشی است همگانی و همه متفکرین این را درک کرده اند که هویت این انقلاب فرامذهبی است. و بدین جهت وجدان ملت و جامعه اسلامی را بر می انگیزاند تا به این انقلاب تقدس قایل شده احترام نمایند.حتی کسانی که با اهل بیت(ع) دشمنی دارند- مثل خوارج-؛ اما به این انقلاب احترام میگذارند؛ سید محسن امین میگوید: چیزی که ما میشنویم گروهی از خوارج در منطقه زنج باردر روز عاشورا مراسم عزاداری بر پا میکنند، نه مراسم عید، با آنکه با امام علی(ع) و امام حسن(ع) بغض دارند؛ اما امام حسین را دوست دارند چون او با شمشیر در مقابل ظلم قیام نمود.۶
گستره انقلاب امام حسین(ع)
انقلاب و قیام امام حسین(ع) توانست حدود زمان و مکان را بدرد و از آن صحرا که در آن رخدادهای معرکه امام بر ضد جیش منحرف واقع شد خارج شود و هوا وهوس نظام حاکم را به خاک ذلت بمالد. این نهضت بزرگ تاریخ، فرعون زمانش را پیش دوست و دشمن افتضاح نمود و راه عذر را برای کسانی که از او پیروی می کردند بست. امام با این نهضت خود تمام پیامدهای سیاست تخریبی دشمنان را که عبارت بود از احیای ارزش های جاهلی، دو گانگی، مسخ شخصیت اجتماعی و فردی، حاکمیت نیروهای ضد ارزش، گوشه نشین کردن نخبگان و تحریف باورهای دینی، از بین برد.۷
بزرگترین قیام علیه استبداد
تاریخ بشر تا حال چنین قیام بر علیه استبداد به خود ندیده است. امام حسین(ع) که از قبل اراده قیام و انقلاب را داشت و برای این قیام وانقلاب بر نامه ریزی میکرد، وقتی اخباری را از شام دریافت نمود و نامه های که از مسلم برایش رسید و اوضاع عمومی که مسلمانان در آن زندگی می کردند را مشاهده کرد از مکه حرکت نمود. والی مکه چند نفر را فرستاد تا امام را متوقف کند، آنها متعرض امام شدند؛ اما امام از برگشت امتناع نمود و آنها به والی مکه گزارش دادند که حسین(ع) هرگز از مقصدش بر نمی گردد و در نتیجه امام به طرف عراق روانه شد.۸ اما هدف امام منحصر در عراق نبود، هدف امام نجات اسلام و دین از زیر سلطه استبداد و طاغوت بود. هدف امام احیای قوانین و مقرراتی بود که دستگاه یزید آنها را مباح قرار داده بودند. هدف احیای فضایل و ارزش های انسانی و بشری بود که زیر چکمه یزید و حامیانش له میشدند. مسلم است که رسیدن به این هدف خیلی مشکل است، اما امام دارای همت عالی بود و اراده قوی داشت. اگر دیگران فکر نمی کردند و نمی دیدند ویا نمی خواستند که ببینند، امام می دید که اسلام در سایه حکومت بنی امیه رو به سقوط میرود. با دیدن این وضعیت امام احساس وظیفه نمود که متصدی این امر شود و دست به قیام بزرگی بزند بدون اینکه از عواقب وخیم آن بیم داشته باشد.
امام حسین فاتح معرکه
امام معتقد بود که در انقلابش پیروز می شود، چون شهادت او موجب احیای دین اسلام و سیره پیامبر و از بین بردن بدعت ها و افتضاح عمال بنی امیه می شود و باعث موج بیداری ملت و جامعه میشود که خاندان رسالت حقدار امامت و رهبری است نه دیگران. ابراهیم بن طلحه از امام زین العابدین(ع) وقتی به طرف مدینه بر می گشت سوال نمود، که من الغالب؟ چه کسی پیروز شد؟ امام فرمود: وقت نماز که داخل شد، اذان و اقامه بگو، آن وقت خواهی دانست که چه کسی پیروز است.۱۵ این اشاره است به تحقق یافتن غایت و مقصدی که امام جان عزیزش را برای آن قربانی نمود و یزید که هدفش خاموش کردن نور خدا بود و می خواست تمام نتایج زحمات وتلاش های پیامبر را محو کند، ناکام شد. همان طور که عقیله بنی هاشم دختر بزرگ علی(ع) خطاب به یزید به این پیروزی اشاره می کند:«فكد كیدک واسع سعیك و ناصب جهدک فوالله لا تمحو ذكرنا ولا تمت وحینا و لاتدرک امرنا ولا ترخص عنك عارها»۱۶؛ ای یزید آنچه می توانی در راه دشمنی با ما انجام بده و آنچه می خواهی، مکر و فریب به کار ببر و سعی و کوشش کن، اما به خدا سوگند تو نمی توانی نام ما را از یاد مردم ببری، تو نمی توانی وحی ما را خاموش سازی و از این راه به آرزوی دلت برسی و این ننگ و عار را از دامن خود پاک کنی.
پیامدهای جهانی و جاودانه انقلاب امام حسین(ع)
قیام امام حسین(ع) پیامدها و آثاری که بر خود مترتب نموده زیاد است، در این جا به چند نمونه از آثار قیام می پردازیم البته آثار و پیامد های قیام به دو بخش تقسیم میشود: ۱- آثار و پیامدهای خصوصی که متعلق به دین اسلام و مسلمانها است. ۲- آثار و پیامد های عمومی که منحصر به دین اسلام و مسلمانها نیست، بلکه متعلق به تمام بشریت است.
۱-آثار و پیامد های خصوصی
چند نمونه ازآثار و پیامد های خصوصی را که در این جا متذکر میشویم عبارت اند از: ۱- خود آگاهی مسلمانان. ۲- احیای ارزش های اسلامی.۳- بقای شریعت.
۱-۱خودآگاهی مسلمانان
تاریخ نگاران، مردم عصر امام حسین(ع) را به چهار دسته تقسیم میکنند: ۱- دسته اول کسانی بودند که در مقابل فساد حکومت وقت، اراده خود را از دست داده و به پستی و خواری تن داده بودند. ۲- دوم کسانی که منافع خصوصی خود را به رسالت و امامت ترجیح میدادند. ۳- دسته سوم کسانی بودند ساده لوح و فریب خورده که اعمال و حرکات حکومت زورگو را قانونی وشرعی میدانستند. ۴- دسته چهارم یاران و پیروان واقعی اهل بیت(ع) که بسیار اندک و انگشت شمار بودند، به گوشه و کنار با وضعیت طاقت فرسای زندگی میکردند.۱۷ امام وقتی این وضعیت جامعه اسلامی را دید که کرامت انسانی به ذلت تبدیل شده است و مسلمانان به خواب عمیق و کشنده فرو رفته اند، چاره ای جز قیام ندید و به قصد اصلاح امت و احیای کرامت انسانی، بیداری و خود آگاهی مسلمانان دست به قیام زد. حرکت امام مردم خفته را بیدار نکرد تاآنکه ندای«هل من ناصرینصرنا و هل من معین...» را نشنیدند، مردمانی که نزدیک کربلا سکونت داشتند هم به یاری امام نشتافتند، این وضعیت تاسف بار جامعه اسلامی یک باره دگرگون شد، آن وقت که سرخی خون شهیدان خاک تفدیده را گلگون کرد و خورشید خونین از بالای نیزه کین بر آسمان دلها تابید و باندای (ام حسبت ان اصحاب الكهب والرقیم كانوا من آیتنا عجبا).۱۸ جانهای خفته را بیدار کرد، انقلاب امام در کربلا موجی ایجاد کرد که اول کوفه را درنوردید بعد در شام غلغه برپا کرد که موجش سراسر گیتی را در برگرفت و در نتیجه چشم های خفته با اشک دیده بیدار شد، ابر خواب را از چشم دل خفتگان کنار زد و پیامدی چون خود آگاهی رابه ارمغان آورد و در این راستا خطبه های بیدارگر و بنیان کن امام سجاد(ع) و خطبه های علی گونه زینب(س)در کوفه و شام هم نقش بر جسته داشتند.
۱-۲ احیای ارزش های اسلامی
یکی از آثار خیلی مهم و بنیادی انقلاب امام احیای ارزش های اسلامی و انسانی است که خود از نیازهای کلیدی جامعه است؛ چون ارزش ها یکی از عناصر برجسته و تاثیرگذار فرهنگ است و فرهنگ نیز به مثابه هوا است که بدون آن تنفس اجتماعی ممکن نیست. امام خمینی(رح) فرمود: استقلال و موجودیت هر جامعه از استقلال فرهنگ آن نشات می گیرد و ساده اندیشی است که گمان شود با وابستگی فرهنگی استقلال در ابعاد دیگر یا یکی از آنها امکان پذیر است.۱۹ و اگر از نظر جامعه شناسان، فرهنگ خشت های بنای اجتماع است ارزش ها ملاک آن خواهد بود.۲۰
اگر جوامع بشری از ارزش های دینی برخوردار باشند، ارزش های دینی موجب استحکام و پایداری زندگی اجتماعی برای آنان خواهد بود؛چون ارزش های دینی با ثبات، پایدار و غیرقابل تغییرند؛ زیرا مبتنی بر وحی است و در اراده خداوند تغییر و تبدل راه ندارد.
۱-۳ بقای شریعت
فیام امام موجب استحکام پایه های دین شد، امام دعوت به حق و باطل را از یکدیگر جدا نموده تمییز داد تا اینکه گفته شد: ان السلام بدوه محمدی و بقائه حسینی.۲۱ می بینم که ائمه در طول تاریخ زندگانی شان توجه افکار و انظار مردم را به این نهضت وقیام مبذول میدارند چون این قیام باعث احیای سیره پیامبر(ص)، اصلاح امت و بقای شریعت شد. ائمه معصومین(ع) امت و جامعه را وادار نمودند که این نهضت را تایید نموده و یادبود رخدادهای قیام را که قلب ها را آب میکند حفظ نمایند و رخدادهای آن صحنه خونین را به مردم اعلام نمودند.
۲- پیامدهای عمومی
۲-۱ معرفی گروه باطل
یکی از پیامدهای عمومی و جهانی انقلاب جاودانه امام، پرده بر داشتن از چهره نفاق و اسلام دروغین و معرفی گروه باطل بود. واقعه کربلا چهره واقعی و ماهیت حقیقی کسانی را که بنام اسلام بر مردم حکومت میکردند، در انظار عمومی آشکار کرد و فرق حکومت اسلامی را با سلطنت موروثی واضح ساخت.
مردم پس از خطبه بیدارگرانه امام سجاد(ع) دریافتند که ریشه انحراف در جامعه اسلامی از کجا سرچشمه گرفته است و چطورگروه ناحق، حق را در خانه غربت زندانی کردهو باطل را بر مرکب حکومت نشانده و حاکمیت بر جامعه نوین نبوی را به نااهلان سپرده اند و این نااهلان بر علیه فرزندان رسول خدا و خاندان عصمت و طهارت کاری کردند که یادآوری آنسینه ها را مجروح و افکار را محزون می کند.اگر این جان نثاری امام حسین(ع) نمی بود، فقطنامی از اسلام باقی می ماند. همان طور که خودامام فرمود: و علی الاسلام السلام اذ قدبلیت الامة براع مثل یزید. چرا که بنی امیه در پی نابود کردن اساسدین بودند و برای رسیدن به مقصود خود تلاشهای گسترده ای انجام دادند و تا جای پیش رفتندکه امام می فرماید: «الا ترون ان الحق لا یعمل به وان الباطل لا یتناهی عنه»۲۲ ولی امام با حرکتش بر کرده های آنان خط بطلان کشید و ملت اسلامی را به سوی کوثر زلال نبوی رهنمون ساخت و چراغ هدایت را در اختیار بشرقرار داد، تا بتوانند در روشنایی آن رفتار خود راتنظیم نمایند. چون جامعه بشری به هدایتگر نیازدارد و دین اسلام چراغ هدایتگری است کهخداوند به وسیله پیامبرش آن رابه جامعه انسانی هدیه داد تا در روشنایی آن راه کمال را در پیش بگیرند، کارون جامعه اسلامی که از این مسیر حیات بخش بی راهه میرفتند، امام حسین(ع) باشهادت خود خط سیر آنها را عوض کرد شهادت او و اسارت اهل بیتش سبب تجلی حق و موجب محو باطل گردید.۲۳
۲-۲ نفی نژادپرستی و تبعیض نژادی
رفتار امام با جون بن حری
جون، غالم سیاه ابوذر که پس از او به خدمت خاندان اهل بیت(ع) بود. در روز عاشورا به خدمت امام آمد و اجازه مبارزه خواست. امام فرمود تو آزاد هستی، چون اصرار نمود و در ضمن گفت: همانا می دانم خاندانم ناشناخته و رنگم سیاه است، امام به او اذن داد، او وقتی بعد از مبارزه جانانه به زمین افتاد امام به بالین او آمد سرش را روی زانویش گرفت و چهره اش را بر چهره او گذاشت، همان کار که با فرزندش علی اکبر انجام داد و در حق او دعا نمود. اینکه جون خیال می کرد ناشناخته بودن خاندان او و رنگ پوست او موجب شده است که امام اذن مبارزه ندهد، وجود تاثیر نژادپرستی بود که بنی امیه در جامعه ایجاد کرده بود امام با رفتارش بر این عمل بنی امیه خط بطلان کشید و نشان داد که ملاک افتخار جون انسانیت او بود، نه رنگ و بو و نژاد او.۲۴
۲-۳ ایجاد همبستگی و انسجام اجتماعی
اینکه انقلاب امام چگونه توانست انسجام وهمبستگی اجتماعی به جامعه اسلامی هدیه کند؛می توان گفت که ایننهضت از دو راه میتواند اینپیامد را با خود داشته باشد ۱- از طریق آگاهی وروشنی؛ زیرا که ماهیت این نهضتاحیای دیناسلام بود، و اسلام با ارزش هایمعنوی و آموزه های الهی، افراد و انسان های کمالجو و سعادت طلب را در کنار هم قرار میدهد. ندای روح بخش اسلام این است که «انماالمومنون اخوة»، برادری خودبالاترین و محکمترین انسجام است. ۲- از طریق عزا داری و سوگواری، یاد و خاطره شهدای کربلا در بین شیعیان یک سنت گردید و تحت هر نوع شرایط و وضعیت از آن غافل نشدند؛ حتی اگر به بهای از دست دادن جانشان میبود. این سنت برکات و آثار زیاد به همراه داشته که انسجام اجتماعی و همبستگی گروهی از جمله آنها است.
سوگواری و عزاداری برای امام حسین)ع( دارایدو نوع کارکرد آشکار و مخفی است. کارکردهایآشکار عزاداری، زنده نگه داشتن یاد شهدا،احیای فرهنگ عاشورا، احیای فرهنگ ایثار واز خودگذشتگی است و کارکردهای پنهان آن اخوت،همبستگی گروهی و انسجام شیعیان است.
۲-۴ احیای نظارت اجتماعی
انسان ها غالبا به جای آنکه ندای فطری و باطنی اش را لبیک گویند نفس اماره را پیروی کرده و راه کژیرا در پیش می گیرند و مسلم است که ساختمان اجتماعی جامعه با کژی ها و رفتارهای انحرافی متزلزل می شود و نمی تواند سعادت و کمال بشر را تضمین کند. از این لحاظ مراقبت در رفتارهای اجتماعی جامعه لازم است و خداوند که از این امرواقف است، دستورالعمل خاصی را در این موردارائه داده و اقامه دین و تصحیح مسیر بشریت را بر ما واجب کرده و این یکی از بزرگترین شعائر خداوند است که بنام امر به معروف و نهی از منکر قرار داده شده است. این دستورالعمل در زبان و فرهنگ دانشمندان علوم اجتماعی به «نظارت اجتماعی» معروف است. ۲۵ در فرهنگ اسلام و منطق قرآن، بهترین جامعه و امت جامعه ای است که امر به معروف ونهی از منکر و به تعبیر جامعه شناختی نظارت اجتماعی در آن زنده و جریان داشته باشد. لذا امت وجامعه اسلامی را بهترین امت معرفی کرده است؛ چون دارای ویژگی نظارت اجتماعی است«كنتم خیر امة اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنكر»۲۶ .
این شعیره مقدسه مختص به دین اسلام نیست بلکه ریشه تاریخی دارد و اساس واضح در ادیان آسمانی قبل از اسلام دارد. تاریخ اجتماعی اسلام گواهی میدهد که پیامبر اسلام(ص) با تکیه بر نظارت اجتماعی اول توانست پلیدی ها و انحرافات را از جامعه دور نماید وبعد جامعه ای را بنیان نهد که در آن ایثار، عدالت و رستگاری جایگزین شقاوت و کژی ها شود و ارزش های انسانی و معنوی به جای ارزش های جاهلی و غیر انسانی حاکم شود؛ اما در زمان امام حسین(ع) مردم به همان حالت اولی راه انحراف را در پیش گرفته بودند زمانه و زمینه در اختیار افراد نا شایست قرار گرفته بود وآنها راه انحراف و بدعت را در دین گشوده و جامعه اسلامی را به سوی بی دینی سوق میدادند. امام حسین(ع) وقتی وضعیت مسلمانان را این گونه دید برای عملی کردن وزنده کردن این شعیره مقدسه- نظارت اجتماعی- به همراه همه دارای اش که همان خاندان عصمت وطهارت بود دست به قیام بزرگی زد چون از جدش شنیده بود که هرکس چنین وضعیتی را ببیند و در صدد دگرگونی آن بر نیاید و با قول و فعلش اعتراض نکند، شایسته است که خداوند این فرد را به آنجای ببرد که ظالمان و تغییر دهندگان دین خدارا می برد.۲۷
امام افزون بر انجام تکلیف الهی این اصل اساسی؛ نظارت اجتماعی فراموش شده را احیا وبا رفتار خود جامعه اسلامی را به این کار وادار نمود.
نتیجه گیری
ما وقتی تاریخ بشر را ورق بزنیم، می بنیم که انقلاب های زیادی رخ داده است، از زمان آدم ابوالبشر تا حال آن قدر قیام وانقلاب رخ داده که شاید نتوان شمارش نمود. اما هیچ یک از آن ها این گونه زنده و تازه نمانده، و نه آن قدر گسترش پیدا کرده و نه پیامد گسترده از خود برجای گذاشته، که این قیام و انقلاب تازه و زنده هست، اگرچه از آن، چهارده قرن واندی می گذرد. اما انسان فکر میکند گویا دیروز رخ داده است و آن قدر گسترش پیدا کرده که در گوشه گوشه جهان حرف از این قیام و انقلاب است و روز به روز گسترده تر میشود و در نقطه نقطه جهان جا باز می کند و پیامد های گسترده و ارزش مندی از خود بر جا گذاشته است. این انقلاب مثل انقلاب های دیگر منحصر به یک مکان و زمان نبوده، بلکه زمان و مکان را درنوردیده است و به شکل یک پدیده جهانی و جاودانی بروز نموده است. علت این جهانی بودن وجاودانی بودن را در اهداف رهبر این انقلاب و یارانش و بازمانده گانش و ادامه دهنده خط آنها میتوان یافت، و آن غیر از معامله الهی و خدایی چیزی دیگری نیست، ومن الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله(بقره،۲۰۷)
سید ابراهیم آخوند زاده- ارسالی به خبرگزاری جمهور

پی نوشتها:
۱-لغت نامه ده خدا.
۲- لسان العرب.
۳-المعجم الوسیط.
۴- لسان العرب، النهایه.
۵-شمس الدین، محمد مهدی، ثورة الحسین فی
الوجدان الشعبی، ص۱۳.
۶- سید محسن امین، اقناع الامم، ص۲۱۱.
۷-مریجی، شمس الله، تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص ۱۵۴.
۸-یزدی، شیخ محمد، الحسین ابن علی نحو معرفت افضل، ص۱۳۷.
۹-همان، ص۲۵۵.
۱۰-هاشمی نژاد، عبدالکریم، درسی که حسین به
انسانها آموخت، ص۴۵۰.
۱۱-همان،ص۴۳۴.
۱۲-همان، ص۴۴۸.
۱۳-همان ص ۴۴۸.
۱۴-همان ص ۴۴۹.
۱۵- مسوی، عبدالرزاق، مقتل الحسین، ص ۶۶.
۱۶-همان، ص ۶۷؛ درسی که حسین به انسان ها آموخت، ص ۳۳۹.
۱۷- تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص۲۱۲.
۱۸-کهف،۱۸.
۱۹- یزدی، مصباح، تهاجم فرهنگی.
۲۰-تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص۲۷۱.
۲۱-مقتل الحسین، ص۹۵.
۲۲- تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص ۲۴۹.
۲۳- حسین کیست، ص ۳۴۲.
۲۴- تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص ۲۵۶.
۲۵- تبیین جامعه شناختی واقعه کربلا، ص ۳۰۶.
۲۶- آل عمران،۱۱۰
۲۷- به نقل از طبری، تاریخ الامم والملوک،ج۴،۳۰۴
منابع دیگر:
۱- قمی عباس، نفس المهموم، ترجمه، انتشارات جمکران۱۳۸۲.
۲- ثورة الحسین ظروف ها الاجتماعیه وآثارهاالانسانیه.
۳- آصفی، محمد مهدی، فی رحاب امام حسین،۱۲۴۷.
۴- امام خمینی وثقافت عاشورا، تنظیم و نشر آثار امام خمینی ۱۴۱۹.ه.ق.